Νέα θεωρία για το «μεγάλο θανατικό» στο τέλος της Πέρμιας περιόδου

Σύννεφα τοξικής τέφρας

To σαρωτικό συμβάν σκότωσε τα περισσότερα είδη της Περμίου, μεταξύ αυτών και τους τριλοβίτες  

---

Λονδίνο, Ηνωμένο Βασίλειο

Το μεγαλύτερο κύμα μαζικής εξάλειψης ειδών που γνώρισε ο πλανήτης, το οποίο εξαφάνισε τους περισσότερους ζωντανούς οργανισμούς πριν από 250 εκατομμύρια χρόνια, δεν αποκλείεται να προκλήθηκε από τοξικά σύννεφα ηφαιστειακής τέφρας.

Καναδοί ερευνητές αναφέρουν στο Nature Geoscience ότι εντόπισαν στην Αρκτική ύποπτες αποθέσεις τέφρας από λιθάνθρακα, οι οποίες προέρχονται πιθανότατα από μαζικές ηφαιστειακές εκρήξεις στη Σιβηρία.
Το περίεργο με αυτές τις αποθέσεις, οι οποίες χρονολογούνται λίγο πριν από τη μαζική εξαφάνιση της Περμίου, είναι ότι περιέχουν πτητική τέφρα άνθρακα, ένα υλικό σαν αιθάλη που παράγεται από την ανάφλεξη λιθάνθρακα σε υψηλές θερμοκρασίες.
Πτητική τέφρα απελευθερώνεται και από τα σημερινά εργοστάσια ηλεκτροπαραγωγής που καίνε ορυκτό άνθρακα.
Δεδομένου ότι περιέχει μεγάλες ποσότητες τοξικών μετάλλων όπως χρώμιο και αρσενικό, η τέφρα θα μπορούσε να είχε δηλητηριάσει τις θάλασσες όλου του πλανήτη, αναφέρει ο δικτυακός τόπος του Nature. Τα μικρόβια που αποδομούσαν τους νεκρούς θαλάσσιους οργανισμούς εξάντλησαν τελικά όλο το διαθέσιμο οξυγόνο, και έκαναν έτσι τη ζωή αδύνατη για όσους είχαν επιζήσει.

Ο μαζικός θάνατος ήταν πολύ πιο σαρωτικός από την πρόσκρουση αστεροειδή που εξαφάνισε τους δεινόσαυρους πριν από 65 εκατομμύρια χρόνια. Το «μεγάλο θανατικό» στα τέλη της Πέρμιας περιόδου σκότωσε το 90% των θαλάσσιων οργανισμών και το 70% των χερσαίων σπονδυλωτών.
Οι θεωρίες που έχουν προταθεί για το δραματικό συμβάν περιλαμβάνουν την πρόσκρουση αστεροειδή, την απελευθέρωση μεθανίου από τον πυθμένα των ωκεανών και τις μεγάλες ηφαιστειακές εκρήξεις στη Σιβηρία.
Η νέα μελέτη φαίνεται να ενισχύει τη θεωρία των ηφαιστειακών εκρήξεων, με τη διαφορά ότι προσθέτει το νέο στοιχείο της πτητικής τέφρας.
Ο Στίβεν Γκράσμπι και η ομάδα του στη Γεωλογική Υπηρεσία του Καναδά εντόπισαν αποθέσεις της τέφρας στη λίμνη Μπιουκάναν της Αρκτικής, όπου θα μπορούσε να είχε μεταφερθεί από ανέμους ψηλά στην στρατόσφαιρα.
Η αρχή του τέλους ήρθε 500.000 με 750.000 χρόνια πριν από τη μαζική εξαφάνιση, όταν ένα τρισεκατομμύριο μετρικοί τόνοι μάγματος άρχισαν να αναδύονται από το υπέδαφος κάτω από τη Σιβηρία.
Όταν τελικά έφτασε κοντά στην επιφάνεια, το μάγμα έλιωσε και έκαψε τεράστιες αποθέσεις λιθάνθρακα, από τις οποίες παράχθηκε η τοξική τέφρα.
Περίπου τρία τρισεκατομμύρια τόνοι άνθρακα εκτιμάται ότι απελευθερώθηκαν στην ατμόσφαιρα και κάλυψαν μεγάλο μέρος της Γης.
Όμως η τέφρα αυτή δεν αποκλείεται να ήταν ένα μόνο από τα συστατικά της καταστροφής: Προηγούμενες μελέτες είχαν δείξει ότι οι ηφαιστειακές εκρήξεις στη Σιβηρία δεν αποκλείεται να προκάλεσαν όξινη βροχή και να δημιούργησαν τρύπα στο στρώμα του όζοντος.

Newsroom ΔΟΛ