Αρχαία φοινικόδεντρα και δάση στην Ανταρκτική

Το 98% της επιφάνειάς της καλύπτεται από πάγο. Πριν από 52 εκατομμύρια χρόνια όμως, η Ανταρκτική ήταν ένας τροπικός παράδεισος με φοινικόδεντρα, δεντρο-φτέρες, ακόμη και φυτά που συγγενεύουν με τα περίφημα αφρικανικά μπαομπάμπ, αποκαλύπτουν ερευνητές, επικαλούμενοι στοιχεία που έφεραν στο φως γεωτρήσεις στις παρυφές της νοτιότερης ηπείρου.
Στο πλαίσιο των ερευνών, το βρετανικό Ολοκληρωμένο Πρόγραμμα Γεωτρήσεων στον Ωκεανό τοποθέτησε σωλήνες γεώτρησης μήκους πολλών χιλιομέτρων ανοιχτά της περιοχής Γουιλκτς, στην ανατολική Ανταρκτική. Οι σωλήνες κατέβηκαν σε βάθος 4 χιλιομέτρων και τρύπησαν για ακόμη ένα χιλιόμετρο, αναζητώντας δείγματα απολιθωμένης γύρης ηλικίας εκατομμυρίων ετών. Στην επιφάνεια ήρθαν μεταξύ άλλων κόκκοι γύρης από φοινικόδεντρα, δέντρα που μοιάζουν με τα σημερινά μακαντάμια, αλλά και μικροσκοπικοί μονοκύτταροι οργανισμοί.
Όπως γράφουν οι ερευνητές στην επιθεώρηση Nature, κατά την Ηώκαινο Περίοδο, πριν από περίπου 50 εκατομμύρια χρόνια, τα υψηλά επίπεδα αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα είχαν ως αποτέλεσμα την άνοδο των θερμοκρασιών. Στη Βρετανία, η θερμοκρασία ήταν 15 βαθμούς Κελσίου υψηλότερη σε σχέση με σήμερα. Οι συνέπειες όμως ήταν πιο αισθητές στους πόλους, με τις θερμοκρασίες στην Ανταρκτική να ξεπερνούν τους 10 βαθμούς Κελσίου, φθάνοντας τους 25 το καλοκαίρι. Το χειμώνα δεν υπήρχαν πάγοι ούτε στις σκοτεινότερες περιοχές της ηπείρου.
Ήταν ήδη γνωστό ότι η πρώιμη Ηώκαινος ήταν μια από τις θερμότερες περιόδους στην ιστορία της Γης. Τα νέα ευρήματα επιτρέπουν στους επιστήμονες να μάθουν περισσότερα για το περιβάλλον της Ανταρκτικής εκείνη την εποχή και κατ’ επέκταση το κλίμα της. Μέχρι σήμερα, αυτό ήταν αδύνατο γιατί τα ιζήματα της Ηωκαίνου στην ξηρά καλύφθηκαν από χιλιόμετρα πάγου ή καταστράφηκαν. Κόκκοι γύρης μεταφέρθηκαν στις ακτές και διατηρήθηκαν στη λάσπη για δεκάδες εκατομμύρια χρόνια.

«Επιστροφή στο μέλλον»
Οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι η ανακάλυψή τους είναι πιθανό να αποτελεί μια ματιά στο μέλλον. Πιστεύουν ότι η Ανταρκτική μπορεί να καλυφθεί και πάλι από βλάστηση τους επόμενους αιώνες, εάν η άνοδος της θερμοκρασίας δεν ανασχεθεί, ενώ το λιώσιμο των πάγων της θα μπορούσε να ανεβάσει τη στάθμη της θάλασσας κατά δεκάδες μέτρα.
«Υπάρχουν δύο τρόποι να δει κανείς προς τα πού θα βαδίσουμε στο μέλλον», λέει στο BBC ο Τζέιμς Μπεντλ από το Πανεπιστήμιο της Γλασκώβης, ένας εκ των συντακτών της έκθεσης. «Ο ένας είναι τα κλιματικά μοντέλα που βασίζονται στη φυσική, όμως όλο και συχνότερα χρησιμοποιούμε την προσέγγιση της ‘επιστροφής στο μέλλον’. Εξετάζουμε περιόδους του γεωλογικού παρελθόντος, οι οποίες είναι παρόμοιες με την εικόνα που μπορεί να έχει διαμορφωθεί σε 10, 20 ή μερικές εκατοντάδες χρόνια