ΠΟΛΥΑΙΓΟΣ: Το νησί της έριδος

ΑΠΟ ΤΗ ΝΑΤΑΣΣΑ ΜΠΛΑΤΣΙΟΥ, ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: ΝΙΚΟΣ ΕΞΑΡΧΟΠΟΥΛΟΣ

Το μεγαλύτερο επισήμως ακατοίκητο νησί του Αιγαίου είναι ένας πλούσιος βιότοπος με παραδεισένιες παραλίες. Κάποτε το διεκδικούσαν η Μήλος και η Κίμωλος. Σήμερα οι «μνηστήρες» είναι πολύ περισσότεροι.

Η Πολύαιγος είναι η αιτία της προαιώ-νιας διαμάχης ανάμεσα στους Κιμωλίους και τους Μηλίους. Οι δύο πλευρές έριζαν για το νησί λόγω του ορυκτού του πλούτου και τελικά επιδικάστηκε επισήμως στους Κιμωλίους το 338 π.Χ. από δικαστήριο των Αργείων. Ευτυχώς σήμερα, οι δύο κάτοικοί του (όχι ακριβώς μόνιμοι) ούτε να μισηθούν δεν μπορούν. Ο ένας, ο βοσκός Πέτρος Μαριάνος από την Κίμωλο, φροντίζει τα ζώα του στη Δύση και ο δεύτερος, ο φαροφύλακας Αντώνης Βεντούρης, φροντίζει τακτικά το φάρο στην Ανατολή. Αυτά στη στεριά. Γιατί στη θάλασσα, τα καλοκαίρια γίνεται πλέον πραγματική μάχη από σκάφη. Αμέτρητες είναι οι διεθνείς διασημότητες που έχουν θεαθεί: ο Κάρολος της Αγγλίας, ο Τζορτζ Μπους, η Μόνικα Μπελούτσι... Μέχρι και με ελικόπτερα(!) φτάνουν στις υπέροχες παραλίες της Κεκαυμένης Νήσου (Isola Bruciata ή Ile brulee), όπως ονομάστηκε χάρη στα κόκκινα χρώματα των βουνών της. Παραλίες παρθένες, όπως τα Γαλάζια Νερά, που πήραν το όνομά τους από τον εντυπωσιακό βυθό, το διάσημο Μερσίνι και το Κάτω Μερσίνι, η Φυκιάδα με την παλιά σκάλα εκφόρτωσης, τα Αμουρα με το φάρο και τα κατακόκκινα πετρώματα τριγύρω στο Αυλάκι της Παναγιάς.

Ο Πέτρος και… ο φάρος

Υπάρχουν ενδείξεις ότι το νησί κατοικήθηκε από τη Μεσολιθική ή τη Νεολιθική Εποχή. Το σίγουρο είναι ότι τα ερείπια κατοικιών στην περιοχή Παναγιά, κοντά στην παραλία Το Αυλάκι της Παναγιάς, μαρτυρούν την κατοίκησή του από την εποχή που υπήρχαν εδώ ορυχεία και οικογένειες βοσκών. Σήμερα, στην Παναγιά «όρθια στέκονται» ο ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου (1622), που γιορτάζει μάλιστα με ιδιαίτερο πανηγύρι την πρώτη εβδομάδα μετά τον Δεκαπενταύγουστο, αλλά και η αγροικία του Πέτρου Μαριάνου. Εδώ μεγάλωσε μέχρι τα 7 του χρόνια και, αφού εγκατέλειψε το νησί για πολλές δεκαετίες για να μείνει στην Κίμωλο και την Αθήνα, επέστρεψε σε ηλικία 42 ετών μαζί με τη σύζυγό του Ελευθερία, για να καλλιεργήσει την πατρογονική γη. Πέτρα-πέτρα αναστήλωσε το σπίτι του ο άτυπος φύλακας του νησιού, ο οποίος ζει τον περισσότερο χρόνο στην Πολύαιγο.

Περιβόλια και ζωντανά συγκροτούν το μικρό του βασίλειο και με αυτά προσπαθεί να συντηρήσει την οικογένειά του. Είναι μάλιστα ένας από τους λίγους ιδιοκτήτες του νησιού, αφού το μεγαλύτερο τμήμα του ανήκει στο Κληροδότημα Ιωάννη Σταύρου Λογοθέτη. Στην άλλη μεριά, «επί της ανατολικής πλευράς της Πολυαίγου», βρίσκεται «ο λευκός σπινθηρίζων φάρος επί του ακρωτηρίου Μάσκουλα, εις ύψος 130 μέτρων, φαινόμενος εξ αποστάσεως 17 μιλίων, χρησιμεύων διά τους εξ Αλεξανδρείας εις Πειραιά πλέοντας», όπως γράφει ο Αντώνης Μηλιαράκης, ο οποίος επισκέφτηκε την Πολύαιγο το 1899. Στην πραγματικότητα, η φωτοβολία του φάρου φτάνει σήμερα τα 22 μίλια. Ο περίπατος για να τον προσεγγίσεις από την παραλία είναι κουραστικός, αλλά απολαυστικός. Επειτα από 20 λεπτά ανηφόρας, αγναντεύεις ανεμπόδιστα το πέλαγος. Ο φαροφύλακας, βέβαια, σπάνια βρίσκεται εκεί, αφού, από τότε που ο φάρος έγινε αυτόματος, έχει βάρδια συγκεκριμένες ημέρες.

Το παρόν και το μέλλον

Η Πολύαιγος έχει ενταχθεί στο δίκτυο Natura 2000 και θεωρείται ένα από τα πιο αξιόλογα και καλοδιατηρημένα οικοσυστήματα στο Αιγαίο. Είναι διάσημη για τις σπηλιές της, που φιλοξενούν τις φώκιες Monachus monachus και τα νεογνά τους, αλλά και για την πλούσια πανίδα της. Ξεχωρίζουν η σπάνια ενδημική οχιά Micro-vipera schweizeri (απαντά αποκλειστικά στην Κίμωλο, την Πολύαιγο, τη Μήλο και τη Σίφνο), η ενδημική μπλε σαύρα Podarcis milensis, το γεράκι Falco eleonore (μαυροπετρίτης), ο σπιζαετός (Hieraaetus fasciatus) και πάρα πολλά αγριοκάτσικα (τα οποία έδωσαν και το όνομα Πολύαιγος στο νησί).

Το μέλλον αυτού του παραδείσου κανείς δεν το γνωρίζει. Το Κληροδότημα Ιωάννη Σταύρου Λογοθέτη επιθυμεί την τουριστική ανάπτυξη του νησιού. Τα σχέδιά του διακόπηκαν το 2003, όταν με υπουργική απόφαση η Πολύαιγος χαρακτηρίστηκε ιδιαιτέρου κάλλους, μια απόφαση που το Κληροδότημα θα ήθελε να ανατρέψει. «Γιατί να έρχονται όλοι αυτοί οι πλούσιοι και να μην αφήνουν δραχμή ούτε στο νησί ούτε στην Κίμωλο;» λέει η κυρία Ροζάννα Λογοθέτη, πρόεδρος της Διαχειριστικής Επιτροπής του Κληροδοτήματος. «Γιατί να χαλάσει και ο τελευταίος ελληνικός παράδεισος;» απαντούν οι αντιτιθέμενοι. Μεγάλα ερωτήματα, δύσκολες απαντήσεις...

Kαθημερινή