Οι κατσίκες στο δέντρο της ζωής

Φωτορεπορτάζ: Οι κατσίκες στο δέντρο της ζωής

Οι καρποί του αργκάν ή μαροκινού σιδηρόξυλου μαζεύονται δύσκολα και δεν τρώγονται. Για τις εννέα κατσίκες της φωτογραφίας, που ενδημούν στο Νοτιοδυτικό Μαρόκο και στην περιοχή Τριντούφ της Αλγερίας, όλα αυτά αποτελούν λεπτομέρειες.

Ανδρίτσαινα: η «πέτρινη» αρχόντισσα της Αρκαδίας

Η Ανδρίτσαινα βρίσκεται κοντά στα όρια Ηλείας και Αρκαδίας και αποτελεί ιδανικό προορισμό για τους λάτρεις της παράδοσης και της ιστορίας της χώρας μας, με σημαντικές φυσικές ομορφιές και αξιοθέατα.
Τρίτη, 11 Οκτωβρίου 2011

Βρίσκεται στο κέντρο σχεδόν της Πελοποννήσου, στη σκιά του Λύκειου όρους, περικυκλωμένη από απότομα φαράγγια και βουνοκορφές, δάση σκιερά και ορμητικά ποτάμια. Η ηρωική Ανδρίτσαινα με μακρά ιστορία που χάνεται στα αρχαία χρόνια, είναι σήμερα ένα από τα πιο γραφικά μέρη της Πελοποννήσου. Βρίσκεται στο ΝΑ τμήμα του Νομού Ηλείας, κοντά στα όρια Ηλείας και Αρκαδίας, στην ορεινή ζώνη της Ολυμπίας και σε υψόμετρο 750 μέτρα ( http://bit.ly/nJ6oxD ).

Ιαπωνία: Εντόπισαν χέλι-«ζωντανό απολίθωμα» στον Ειρηνικό Ωκεανό

Ένα χέλι που ανακαλύφθηκε πρόσφατα σε υποθαλάσσιο σπήλαιο φαίνεται πως εξελίχθηκε... σε διαφορετικούς ρυθμούς από όλα τα υπόλοιπα είδη, αφού διατήρησε χαρακτηριστικά που συσχετίζονται με ζώα από την εποχή των δεινοσαύρων. (Πηγή: Natural History Museum & Institute of Chiba)

Ένα χέλι που ανακαλύφθηκε πρόσφατα σε υποθαλάσσιο σπήλαιο φαίνεται πως εξελίχθηκε... σε διαφορετικούς ρυθμούς από όλα τα υπόλοιπα είδη, αφού διατήρησε χαρακτηριστικά που συσχετίζονται με ζώα από την εποχή των δεινοσαύρων.

Ενδιαφέροντα ευρήματα από τις ανασκαφές στη νησίδα Δεσποτικό

Γενική άποψη νότιου συγκροτήματος

Eνδιαφέροντα ευρήματα έφερε στο φως η ανασκαφική περίοδος 2011 στη θέση Μάντρα, στην ακατοίκητη νησίδα Δεσποτικό στην Αντίπαρο.

Δεσποτικό

Η φετινή έρευνα ξεκίνησε από το τειχισμένο Νότιο Συγκρότημα. Κάτω από τα ύστερα κτίσματα της μεταβυζαντινής εποχής αποκαλύφθηκε ο βόρειος τοίχος του ήδη ανεσκαμμένου μεγάλου τετράγωνου αρχαϊκού κτίσματος Θ (β΄ μισό 6ου π.Χ.), οι τοίχοι του οποίου σώζονται σε μέγιστο ύψος 1,50μ. το οποίο επικοινωνεί με το λουτρό του ιερού. Αποκαλύφθηκαν επίσης έξι νέοι τοίχοι, βαθύτερα θεμελιωμένοι από τους ήδη ορατούς του Νοτίου Συγκροτήματος και κάτω από το λουτρό, γεγονός που αποδεικνύει πως προϋπήρχε αυτών ακόμα ένα κτίσμα χρονολογούμενο στην πρώτη φάση λειτουργίας του ιερού (550π.Χ.).

Με... συντακτικούς κανόνες το κελάηδισμα των πουλιών

Ίσως οι άνθρωποι τελικά δεν είναι οι μόνοι που ξέρουν από γραμματική και συντακτικό. Τα πουλιά φαίνεται πως χρησιμοποιούν ανάλογους κανόνες όταν τιτιβίζουν, σύμφωνα με νέα πρωτοποριακή ιαπωνική έρευνα.

Ίσως οι άνθρωποι τελικά δεν είναι οι μόνοι που ξέρουν από γραμματική και συντακτικό. Τα πουλιά φαίνεται πως χρησιμοποιούν ανάλογους κανόντες όταν τιτιβίζουν, σύμφωνα με νέα πρωτοποριακή ιαπωνική έρευνα.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον Κεντάρο Aμπε του Τμήματος Μοριακής και Συστημικής Βιολογίας του πανεπιστημίου του Κιότο μελέτησαν τους σπίνους της Βεγγάζης και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι έχουν δικές τους μορφές συντακτικών κανόνων.

Εννέα από τις ομορφότερες λίμνες του κόσμου

Θαυμάστε 9 από τις πιο εντυπωσιακές λίμνες στον κόσμο που αναδεικνύουν το μεγαλείο της φύσης.

Αν αυτό το καλοκαίρι αντιμετωπίζετε το δίλημμα «βουνό ή θάλασσα», μπορείτε να έχετε και τα δύο! Οι λίμνες μπορούν και συνδυάζουν ιδανικά την πυκνή και καταπράσινη βλάστηση του βουνού με τις υδάτινες συγκινήσεις της θάλασσας, όπως οι καταδύσεις, τα θαλάσσια σπορ και μαγευτικά γαλήνια τοπία.

Θαυμάστε εννέα από τις πιο εντυπωσιακές λίμνες στον κόσμο:

Ο πιγκουίνος που χάθηκε και... βρέθηκε 3.000 χιλιόμετρα μακριά

Αυτό το ταξίδι άφησε άφωνους ακόμη και έμπειρους επιστήμονες που μελετούν την άγρια ζωή: ένας αυτοκρατορικός πιγκουίνος από την Ανταρκτική έκανε την εμφάνισή του... στη Νέα Ζηλανδία, σε απόσταση σχεδόν 3.000 χιλιομέτρων!

Αυτό το ταξίδι άφησε άφωνους ακόμη και έμπειρους επιστήμονες που μελετούν την άγρια ζωή: ένας αυτοκρατορικός πιγκουίνος από την Ανταρκτική έκανε την εμφάνισή του... στη Νέα Ζηλανδία, σε απόσταση σχεδόν 3.000 χιλιομέτρων!
Ο νεαρός αρσενικός πιγκουίνος έφθασε σε ακτή, περίπου 40 χιλιόμετρα βόρεια της πρωτεύουσας Ουέλινγκτον, το απόγευμα της Δευτέρας. Όπως ανακοίνωσε το υπουργείο Διατήρησης της Φύσης, πρόκειται μόλις για τη δεύτερη φορά που καταγράφεται η εμφάνιση πιγκουίνου στη χώρα, μετά το 1967.
Όταν μάλιστα ενημερώθηκε, ο εκπρόσωπος του υπουργείου εξέφρασε τη δυσπιστία του. «Αρχικά, φαντάστηκα ότι θα ήταν κάποιου είδους φώκια, όμως πήγαμε, το είδαμε και, προς τεράστια έκπληξή μας, αποδείχθηκε πως πράγματι επρόκειτο για αυτοκρατορικό πιγκουίνο», λέει ο Πίτερ Σίμσον.
Παρά το εξαντλητικό του ταξίδι, ο πιγκουίνος ήταν καλά στην υγεία του και κάθε τόσο έμπαινε στη θάλασσα για να δροσιστεί. «Αυτή την εποχή του χρόνου, θα έπρεπε κανονικά να κάθεται στους πάγους της Ανταρκτικής, όπου επικρατεί σκοτάδι 24 ώρες το 24ωρο», εκτιμά ο Σίμσον. «Μπαίνουν στη θάλασσα για να βρουν τροφή, όμως φαίνεται πως αυτός ο πιγκουίνος, που μάλλον θα πήγε για πρώτη φορά να βρει τροφή, απομακρύνθηκε και χάθηκε».
Οι «αυτοκράτορες» είναι το μεγαλύτερο είδος πιγκουίνου και φθάνουν το 1,11 μέτρο σε ύψος. Ζουν σε αποικίες, ο πληθυσμός των οποίων κυμαίνεται από λίγες εκατοντάδες έως περισσότερα από 20.000 ζεύγη. Καθώς δεν έχουν τα υλικά να φτιάξουν φωλιές, εξαρτώνται ο ένας από τον άλλο για να βρουν ζεστασιά κατά τη διάρκεια του μεγάλου χειμώνα της Αρκτικής.
Σύμφωνα με το Σίμσον, ο απρόσμενος επισκέπτης παρακολουθείται διαρκώς από ειδικούς, οι οποίοι εκτιμούν ότι κάποια στιγμή θα πάρει από μόνος του το δρόμο της επιστροφής. Η προσέγγιση αυτή θεωρείται αρκετά σκληρή από κάποιους, οι οποίοι ζητούν ο πιγκουίνος να οδηγηθεί στην «πατρίδα» του. Το υπουργείο απαντά ότι η μεταφορά του εκεί θα μπορούσε να έχει ως αποτέλεσμα και τη μεταφορά ασθενειών, ενώ ενέχει κινδύνους και για το πλήρωμα που θα αναλάμβανε μια τέτοια αποστολή.
«Τα πτηνά χάνονται, συμβαίνει όλη την ώρα», λέει ο Κέβιν Μαγκόουαν από το Εργαστήριο Ορνιθολογίας του Κορνέλ, αναγνωρίζοντας ωστόσο ότι «είναι φυσιολογικό όταν εμφανίζεται ένα ζώο τόσο χαρισματικό όσο ο πιγκουίνος, ο κόσμος να θέλει να βοηθήσει».

Κόκκινος κατάλογος απειλούμενων πουλιών

«Στην κόψη του ξυραφιού» ο Ασπροπάρης, το μικρότερο από τα τέσσερα είδη γύπα που αναπαράγονται στη χώρα μας
Στα πρόθυρα της εξαφάνισης βρίσκεται ένα από τα μεγαλύτερα είδη πουλιών του κόσμου, σύμφωνα με τον επικαιροποιημένο Κόκκινο Κατάλογο των Απειλούμενων Πουλιών, που ανακοινώθηκε από την IUCN (Διεθνής Ένωση για την Προστασία της Φύσης) λίγες ημέρες μετά τον εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας Περιβάλλοντος.
Όπως αναφέρεται σε ανακοίνωση της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας, η Ωτίδα της Ινδίας (Ardeotis nigriceps) κατατάσσεται πλέον στην υψηλότερη κατηγορία κινδύνου: Κρισίμως Κινδυνεύον είδος.
Το κυνήγι, η ανθρωπογενής όχληση, η απώλεια και ο κατακερματισμός των βιοτόπων του, έχουν συνδράμει στη μείωση αυτού του καταπληκτικού πουλιού σε ίσως λιγότερα από 250 άτομα. Ύψους ενός μέτρου και ζυγίζοντας σχεδόν 15 κιλά, η Ωτίδα της Ινδίας ήταν κάποτε εξαπλωμένη στα λιβάδια της Ινδίας και του Πακιστάν, ενώ σήμερα έχει περιοριστεί σε μικρά και απομονωμένα τμήματα εναπομεινάντων βιοτόπων.
«Σε έναν όλο και πιο συνωστισμένο πλανήτη, τα είδη που χρειάζονται περισσότερο χώρο για να επιβιώσουν, όπως η Ωτίδα της Ινδίας, είναι χαμένα. Ωστόσο, εμείς είμαστε τελικά αυτοί που χάνουν μακροπρόθεσμα, αφού οι υπηρεσίες που μας παρέχει η φύση έχουν αρχίσει να εκλείπουν, δηλώνει ο Δρ. Leon Bennun, Επιστημονικός Διευθυντής της BirdLife International.
Η φετινή επικαιροποίηση του Κόκκινου Καταλόγου της IUCN, αυξάνει τον αριθμό των απειλούμενων ειδών πουλιών στα 1.253, ένα εξαιρετικά ανησυχητικό ποσοστό του 13% του παγκόσμιου πληθυσμού πουλιών.
«Τα πουλιά παρέχουν ένα παράθυρο στην υπόλοιπη φύση. Είναι εξαιρετικά χρήσιμοι δείκτες της υγείας των οικοσυστημάτων: όταν τα είδη πουλιών μειώνονται, το ίδιο συμβαίνει και με την άγρια ζωή γενικότερα» εξηγεί ο Stuart Butchart, Συντονιστής Παγκόσμιας Έρευνας και Δεικτών της BirdLife International. «Οι αλλαγές που έχουμε καταγράψει στη φετινή επικαιροποίηση του Κόκκινου Καταλόγου θα ενσωματωθούν στο Ευρετήριο της Κόκκινης Λίστας για τα Πουλιά, ένα μέτρο των τάσεων στην κατάσταση του πλανήτη το οποίο χρησιμοποιείται από τις ανά τον κόσμο κυβερνήσεις, παγκόσμιες επιχειρήσεις και τον ΟΗΕ, μεταξύ άλλων».
Ένα ακόμη είδος βρισκόμενο στην Ελλάδα «στην κόψη του ξυραφιού» είναι ο Ασπροπάρης (Neophron percnopterus), το μικρότερο από τα 4 είδη γύπα που αναπαράγονται στη χώρα μας. Ενώ κατά τις περασμένες δεκαετίες ο Ασπροπάρης ήταν κοινός σε όλη τη χώρα, σήμερα, έχει υποστεί μείωση μεγαλύτερη από 80%, έχοντας απομείνει πια λιγότερα από 50 ζευγάρια. Η κυριότερη απειλή για το είδος είναι η δηλητηρίαση από τη χρήση παράνομων δολωμάτων που προορίζονται για τα «επιβλαβή» ζώα, καθώς και η μείωση της ελεύθερης κτηνοτροφίας.
Ενώ η κατάσταση του φυσικού περιβάλλοντος παγκοσμίως φαίνεται πραγματικά δυσοίωνη, η φετινή επικαιροποίηση του Κόκκινου Καταλόγου των Απειλούμενων Πουλιών αναδεικνύει και μερικά επιτυχημένα παραδείγματα, όπου μετά την εφαρμογή στοχευμένων δράσεων για την προστασία τους, η πορεία των ειδών αυτών έχει βελτιωθεί σημαντικά. Το Κιρκινέζι, μικρόσωμο είδος γερακιού που επισκέπτεται τη χώρα μας κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, μεταπήδησε από Τρωτό σε είδος Μειωμένου Ενδιαφέροντος σε παγκόσμιο επίπεδο, αν και στην Ελλάδα παραμένει Τρωτό σύμφωνα με το Ελληνικό Κόκκινο Βιβλίο των Απειλούμενων Ζώων.
Τα παραδείγματα αυτά, μας προσφέρουν μία νησίδα ελπίδας για την κατάσταση του περιβάλλοντος. Το μήνυμα που μας δίνει ο Κόκκινος Κατάλογος της IUCN είναι ότι μπορούμε να αντιστρέψουμε την κατάσταση για πολλά Κινδυνεύοντα είδη. Πρέπει όμως να υπάρχει η πολιτική βούληση και το ενδιαφέρον όλων μας για να στηρίξουμε δράσεις και πρωτοβουλίες διατήρησης και προστασίας της φύσης» λέει ο Θάνος Καστρίτης, Συντονιστής του Τομέα Διατήρησης της Ορνιθολογικής.
NAFTEMPORIKI

Πώς σώθηκε από τον αφανισμό ο αραβικός «μονόκερος»

Τα χαρακτηριστικά του κέρατα πιστεύεται ότι ενέπνευσαν το θρύλο του μονόκερου. Για πολλά χρόνια όμως, ο αραβικός ή λευκός όρυξ (Oryx leucoryx), ένα μεγάλο είδος αντιλόπης που ζει στην Αραβική Χερσόνησο, πράγματι κινδύνευε να περάσει στη σφαίρα του θρύλου. Σύμφωνα ωστόσο με τη Διεθνή Ένωση για τη Διατήρηση της Φύσης (IUCN), μετά από δεκαετίες επίμονων προσπαθειών, το πανέμορφο ζώο φαίνεται ότι σώθηκε.
Ο τελευταίος όρυξ που ζούσε στην άγρια Φύση, σκοτώθηκε από σφαίρες κυνηγών το 1972. Έκτοτε καταβάλλονταν προσπάθειες για την αναπαραγωγή του είδους σε συνθήκες αιχμαλωσίας και το 1982, μία αντιλόπη αφέθηκε ξανά ελεύθερη στην έρημο του Ομάν. Ακολούθησαν ανάλογες απόπειρες σε Σαουδική Αραβία, Ισραήλ, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και Ιορδανία - και όλες στέφθηκαν με επιτυχία.
Σήμερα, σύμφωνα με την IUCN, ο πληθυσμός του αριθμεί 1.000 μέλη. Έτσι, σχεδόν 40 χρόνια αργότερα, ο όρυξ ο αραβικός μπορεί να μετακινηθεί από τα «απειλούμενα» στα «εύτρωτα» είδη, στη γνωστή Κόκκινη Λίστα της οργάνωσης.
«Το γεγονός ότι ο αραβικός όρυξ συγκρατήθηκε στο χείλος του αφανισμού, αποτελεί ένα τεράστιο κατόρθωμα και μια πραγματική ιστορία επιτυχίας, κάτι που ελπίζουμε να επαναληφθεί πολλές φορές για άλλα απειλούμενα είδη», δήλωσε ο επικεφαλής της περιβαλλοντικής υπηρεσίας του Αμπού Ντάμπι. «Πρόκειται για ένα κλασικό παράδειγμα για το πώς τα δεδομένα της Κόκκινης Λίστας μπορούν να συμβάλουν πρακτικά στις προσπάθειες επίτευξης απτών αποτελεσμάτων στον τομέα της διατήρησης ειδών».
«Καμπανάκι» για πολλά άλλα είδη
Η διάσωση του αραβικού «μονόκερου» συνιστά αναμφίβολα μια σημαντική νίκη, όμως η τελευταία ενημέρωση της Κόκκινης Λίστας αποκαλύπτει επίσης ότι, από τα 19 είδη αμφιβίων που προστέθηκαν φέτος, τα 8 είναι «κρισίμως κινδυνεύοντα».
Έχει υπολογιστεί ότι περισσότερα από 4 στα 10 αμφίβια παγκοσμίως απειλούνται με εξαφάνιση, εξαιτίας της συρρίκνωσης των οικοτόπων τους, της εισαγωγής αλλοχθόνων ειδών, αλλά και ασθενειών.
«Το κλειδί ενάντια σε αυτήν την κρίση αφανισμού ειδών είναι να εστιάσουμε τις προσπάθειές μας στην εξάλειψη των κύριων απειλών που αντιμετωπίζουν», επισημαίνει ο επικεφαλής της αρμόδιας επιτροπής της IUCN Σάιμον Στιούαρτ, προσθέτοντας ότι «μόνο τότε μπορεί να διασφαλιστεί το μέλλον» των ειδών αυτών.
NAFTEMPORIKI

Ο «φαντομάς» των ελληνικών βουνών

Οι επιστήμονες αναζητούν εναγωνίως στη Βόρεια Πίνδο τους τελευταίους βαλκανικούς λύγκες που ίσως ζουν στη χώρα μας

ΜΑΧΗ ΤΡΑΤΣΑ | Κυριακή 20 Φεβρουαρίου 2011

ΗΤΑΝ Νοέμβριος του 2008, στο Εθνικό Πάρκο Βόρειας Πίνδου. Σε έναν απομονωμένο δασικό δρόμο δύο ερευνητές, ο βιολόγος-ζωολόγος δρ 
Γιώργος Μερτζάνης και ο συνεργάτης του βιολόγος κ. Χαρίλαος Πυλίδης, απορροφημένοι με 
την εργασία τους, κατέγραφαν για λογαριασμό του Φορέα Διαχείρισης την πανίδα του Πάρκου. Ξαφνικά αντιλαμβάνονται μια σκιά, σαν «φάντασμα», να πετάγεται μπροστά τους. «Το είδαμε φευγαλέα να περνά μπροστά από τα μάτια μας,για κλάσματα του δευτερολέπτου,και να χάνεται στο πυκνό δάσος.Από την κίνηση του 
ζώου,την ταχύτητά του και το περίγραμμα του σώματός του πιστεύω ότι ήταν λύγκας» λέει ο επιστημονικός υπεύθυνος της περιβαλλοντικής οργάνωσης «Καλλιστώ» κ. Μερτζάνης, ο οποίος μελετά τη βιολογία των μεγάλων σαρκοφάγων θηλαστικών της χώρας μας. Τα τελευταία χρόνια ελάχιστοι έχουν δει λύγκα στην Ελλάδα. 
Ή νομίζουν ότι είδαν. Αλλά ακόμη και όταν ο πληθυσμός του είδους ευημερούσε στην περιοχή μας, ήταν σπάνιο να τον συναντήσει κανείς διότι κινείται συνήθως νύχτα, σε πυκνά δάση και αθόρυβα ως αιλουροειδές. Τελικά υπάρχει ακόμη λύγκας στην Ελλάδα ή μήπως δεν έχει απομείνει παρά μόνο το... φάντασμά του; 
Τις δύο τελευταίες δεκαετίες δύο προγράμματα για τον λύγκα στον ελληνικό χώρο - ένα από το Πανεπιστήμιο Αθηνών το 1991 και ένα από την περιβαλλοντική οργάνωση «Αρκτούρος» το 2003- προσπάθησαν να ακολουθήσουν τα ίχνη του και να ρίξουν λίγο φως στην άγνωστη ζωή του. Ενας από τους ερευνητές που συμμετείχε και στα δύο ερευνητικά προγράμματα, ο ζωολόγος κ. Θεόδωρος Κομηνός, συνέχισε από προσωπικό ενδιαφέρον να συγκεντρώνει ως σήμερα στοιχεία για τον λύγκα στην Ελλάδα. Τα τελευταία 16 χρόνια προσπαθεί να συγκεντρώσει πληροφορίες από μαρτυρίες (πήρε περισσότερες από 1.000 συνεντεύξεις) και παρατηρήσεις κυρίως από τη Βόρεια Πίνδο και τα βουνά της Κεντρικής Μακεδονίας.
«Οι πιο αξιόπιστες μαρτυρίες καταγράφηκαν στην περιοχή της Βόρειας Πίνδου.Μάλιστα η επιβεβαιωμένη παρουσία ενός θηλυκού λύγκα με μικρό στις αρχές της δεκαετίας του ΄90 μας αφήνει πολλές ελπίδες για τη μελλοντική παρουσία του είδους εκεί» αναφέρει ο κ. Κομηνός. Οι πιο πρόσφατες μαρτυρίες, των τελευταίων 4- 5 ετών, κυρίως αφορούν οπτική παρατήρηση λύγκα. Ωστόσο τον Δεκέμβριο του 2007 φωτογραφήθηκαν ίχνη, πιθανότατα λύγκα, σε χιόνι. Ο κ. Ουρς Μπράιτενμοσερ , από το Πανεπιστήμιο της Βέρνης, μελετητής του ευρωπαϊκού λύγκα, θεωρεί, βασισμένος στις φωτογραφίες που του εστάλησαν, ότι πιθανότατα είναι ίχνη λύγκα. Ο ελβετός επιστήμονας μιλώντας στο «Βήμα» τονίζει ότι στη χώρα μας «δεν υπάρχει αναπαραγωγικός πληθυσμός αν και μπορεί,μία στο τόσο,λύγκες να μεταναστεύουν στην Ελλάδα από τις δύο γειτονικές χώρες (Αλβανία και πΓΔΜ)».
Οι νέες μαρτυρίες

Από τις πιο σημαντικές πρόσφατες μαρτυρίες, σύμφωνα με τον κ. Κομηνό, είναι εκείνες που αναφέρονται στην περιοχή του Γράμμου και του Βοΐου. Εκεί το 2001 είχαν καταγραφεί ίχνη σε χιόνι και τον Ιούλιο του 2004 φυσιοδίφες είχαν παρατηρήσει δύο λύγκες (πιθανότατα μητέρα με το μικρό της).
Επιβεβαιωμένη παρουσία του ζώου στην Ελλάδα καταγράφηκε το 1975 όταν σκότωσαν έναν λύγκα στην κοιλάδα του Αώου. Επίσης, στις αρχές της δεκαετίας του ΄90 υπήρχαν ενδείξεις για ζημιές σε οικόσιτα ζώα από λύγκα. « Οι πληγές και τα τραύματα στα σκοτωμένα ζώα δεν προέρχονταν ούτε από αρκούδα ούτε από λύκο.Το κάθε ζώο αφήνει ξεχωριστά σημάδια.Η αρκούδα συνήθως τα σκοτώνει με χτύπημα και διακρίνονται στα θηράματά της αποτυπώματα από τα νύχια της.Ο λύκος τα πνίγει και ο λύγκας τα συλλαμβάνει από τον λαιμό ή το μουσούδι και αφήνει μικρά σε έκταση, πιο εστιασμένα, ίχνη» υπογραμμίζει ο κ. Μερτζάνης.
Η κατάσταση του λύγκα στην Ελλάδα αποτελεί για δεκαετίες τώρα ένα τεράστιο ερωτηματικό καθώς παρ΄ όλες τις κατά καιρούς μαρτυρίες παρουσίας κάποιου ζώου σε διάφορες περιοχές της κεντρικής και της βόρειας ορεινής Ελλάδας «κανένας ερευνητής ως σήμερα δεν έχει καταφέρει να δώσει τεκμηριωμένη απάντηση για το αν έχουμε να κάνουμε με ζώα τα οποία αποτελούν μέρος ενός μόνιμου πληθυσμού στην Ελλάδα ή είναι λύγκες από γειτονικούς πληθυσμούς που βρίσκονται σε φάση διασποράς», όπως επισημαίνει ο κ. Κομηνός.
Σύμφωνα με το «Κόκκινο Βιβλίο των Απειλούμενων Ζώων της Ελλάδας» του WWF Ελλάς «το μόνο που μπορεί να ειπωθεί είναι ότι η παρουσία μεμονωμένων ατόμων λύγκα στην ελληνική επικράτεια μπορεί να θεωρηθεί δεδομένη τα τελευταία 20 χρόνια,όμως οι ενδείξεις που υπάρχουν δεν είναι αρκετές για να βεβαιώσουν την παρουσία μόνιμου αναπαραγωγικού πληθυσμού στην ελληνική επικράτεια». Γι΄ αυτό και το είδος χαρακτηρίζεται ως «κρισίμως κινδυνεύον».
Ο ακριβοθώρητος της Ιβηρικής

«Φαντομάς» για την Ισπανία και την Πορτογαλία είναι ο ιβηρικός λύγκας ( Lynx pardinus ). Θεωρείται το πιο απειλούμενο προς εξαφάνιση είδος της οικογένειας των αιλουροειδών αλλά και το πιο σπάνιο θηλαστικό της Ευρώπης. Η κατανομή του περιορίζεται στην Κεντρική και τη Νότια Ισπανία και σε ένα πολύ μικρό μέρος της Ανατολικής Πορτογαλίας, στα σύνορα με την Ισπανία.
Αλλά και στα Βαλκάνια «αγνοείται» η τύχη του. Ο λύγκας των Νοτίων Βαλκανίων αποτελεί ξεχωριστό υποείδος (Lynx lynx martinoi) από τα «ξαδέρφια» του στη Βόρεια Ευρώπη. Περίπου 100 ζώα ακόμη επιβιώνουν σε ορισμένες περιοχές του Μαυροβουνίου, του Κοσόβου, της Αλβανίας και της πΓΔΜ. Στη Σλοβενία, τη δεκαετία του ΄70 έγινε επανεισαγωγή του είδους με ζώα από την Τσεχοσλοβακία. Στη Βορειοανατολική Σερβία τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια παρατηρούνται λύγκες οι οποίοι περνούν από τα ρουμανικά Καρπάθια όταν παγώνει ο Δούναβης και εξαπλώνονται προς τα νότια, αλλά και προς τη Δυτική Βουλγαρία. «Η πιο κοντινή περιοχή στα ελληνικά σύνορα,όπου υπάρχουν πληροφορίες για την ύπαρξη ενός μικρού πληθυσμού λύγκα,είναι η συνοριακή γραμμή της Αλβανίας με την πΓΔΜ» αναφέρει ο κ. Κομηνός.Τον περιμένουμε στη ΡοδόπηΕρευνες που διεξάγονται τα τελευταία χρόνια στην Αλβανία, στα Σκόπια και στη Βουλγαρία έδειξαν παρουσία λύγκα πολύ κοντά στα ελληνικά σύνορα. Επίσης το 2008 φωτογραφήθηκαν λύγκες στο βουνό Ρirin της Βουλγαρίας, το οποίο βρίσκεται βορειοδυτικά της Ροδόπης. Οπως λέει ο κ. Κομηνός, «δεν αποκλείεται σε λίγα χρόνια να δούμε λύγκες και στην ελληνική πλευρά της Ροδόπης που αποτελεί το πιο ιδανικό μέρος στον ελληνικό χώρο για τον λύγκα». Πάντως, σύμφωνα με τον κ. Μπράιτενμοσερ, το υποείδος λύγκα που εντοπίζεται στα Νοτιοδυτικά Βαλκάνια βρίσκεται στο χείλος της εξαφάνισης.
Οι αιτίες της εξαφάνισης του λύγκα από την Ελλάδα πρέπει να αναζητηθούν στην καταστροφή των δασών (κυρίως δρυός) για τη δημιουργία βοσκοτόπων και στην ανάπτυξη της υλοτομίας τις δεκαετίες του ΄60 και του ΄70. Επίσης η διάνοιξη πολλών χιλιομέτρων δασικών δρόμων στους ορεινούς όγκους έδωσε τη δυνατότητα σε ντόπιους και ξένους κυνηγούς να τους προσεγγίσουν και να αφανίσουν τα είδη με τα οποία τρεφόταν ο λύγκας όπως το ζαρκάδι, το κόκκινο ελάφι, το αγριόγιδο αλλά και μικρότερα ζώα όπως ο λαγός.

Διαβάστε περισσότερα: 
ΒΗΜΑ

Πού εξαφανίστηκαν τα μελτέμια του Αιγαίου;

ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΗΣ «ΤΑΛΑΝΤΩΣΗΣ ΤΟΥ ΒΟΡΕΙΟΥ ΑΤΛΑΝΤΙΚΟΥ»

Οι μεταβολές της ατμόσφαιρας πάνω από τον Ατλαντικό Ωκεανό (σε Αζόρες και Ισλανδία) επηρεάζουν τα μελτέμια και τη θερμοκρασία στο Αιγαίο

Υπεύθυνος: Επιμέλεια: ΒΑΛΙΑ ΚΑΪΜΑΚΗ valia@enet.gr  

Του δρος ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΗ Γ. ΧΡΟΝΗ* * Εντεταλμένος ερευνητής Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ)

Δεν ξεχνιέται εύκολα το 2010. Φωτιές στη Ρωσία, καύσωνες και πλημμύρες στην Ευρώπη και όχι μόνο... Κοιτάζουν και οι έλληνες ψαράδες τις περίεργες αυγουστιάτικες μπουνάτσες και αναρωτιούνται: «Μα, πού πήγαν τα μελτέμια;».

Οι ετησίες, όπως λέγονται στη γλώσσα μας, εκτός από τη δροσιά που μας χαρίζουν, βοηθούν και στον εμπλουτισμό της θάλασσας με τα απαραίτητα θρεπτικά υλικά. Εδώ και περίπου τριάντα χρόνια, επιστήμονες από τις ΗΠΑ και την Ευρώπη καθώς και την Ελλάδα (όπως ο καθηγητής φυσικής της ατμόσφαιρας Δ. Μεταξάς), επεξεργαζόμενοι τα πράγματι αξιόλογα δεδομένα που προέρχονται από αριθμητικά μοντέλα και δορυφορικές παρατηρήσεις, απέδειξαν, σε μια σπάνια σύμπνοια απόψεων, ότι οι μεταβολές της ατμόσφαιρας πάνω από τον Ατλαντικό ωκεανό, και συγκεκριμένα πάνω από τις Αζόρες και την Ισλανδία, ρυθμίζουν σε μεγάλο βαθμό το πόσο έντονος θα είναι ο χειμώνας κυρίως πάνω από το βόρειο Ημισφαίριο της Γης, τις ανατολικές ακτές των Ηνωμένων Πολιτειών και την Ευρώπη.
Το φαινόμενο αυτό έχει γίνει γνωστό ως η «Ταλάντωση του Βορείου Ατλαντικού» (North Atlantic Oscillation(1)). Η πλειονότητα των μελετών που αφορούσε το συγκεκριμένο φαινόμενο είχε, ωστόσο, παραβλέψει στην ουσία τον πιθανό ρόλο του τους καλοκαιρινούς μήνες.
Το Αιγαίο είναι συνώνυμο του γαλάζιου, των γραφικών νησιών και βραχονησίδων αλλά και των αυγουστιάτικων μελτεμιών. Οι ετησίες στην ελληνική γλώσσα (η λέξη μελτέμια είναι τουρκικής προέλευσης) δεν συνοδεύονται μόνο από δυνατούς βοριάδες και αφρισμένα κύματα. Μας χαρίζουν δροσιά μέσα στην αυγουστιάτικη κάψα καθώς και πλούσια αλιεία κάποιων ειδών, μέσω διεργασιών που οδηγούν σε ψύξη των νερών και εμπλουτισμό στα απαραίτητα θρεπτικά υλικά για τους θαλάσσιους οργανισμούς.
Δεν έχει περάσει ένας χρόνος που μαζί με τους φίλους και συνεργάτες από το ΕΛΚΕΘΕ, Διονύση Ραΐτσο και Δημήτρη Κάσση, κοιτάζαμε ενθουσιασμένοι τις οθόνες των υπολογιστών μας. Βάλαμε κάτω διάφορες παρατηρήσεις κατά τη διάρκεια του μήνα Αύγουστου, από πολλά έτη: από αριθμητικά μοντέλα, τις παρατηρήσεις του συστήματος Ποσειδών αλλά και μετεωρολογικούς σταθμούς, τα οποία οι συνάδελφοι της Εθνικής Μετεωρολογίας Υπηρεσίας (ΕΜΥ) φρόντισαν να μας προμηθεύσουν.
Η επεξεργασία δεδομένων όπως η θερμοκρασία επιφάνειας, η ένταση ανέμων και οι βαρομετρικές πιέσεις σε σχέση με τον δείκτη δυναμικότητας της εν λόγω ταλάντωσης οδήγησε σε μια εμφανώς γραμμική συσχέτιση.
Η σχέση αυτή καταδεικνύει ότι όταν η ταλάντωση του Β. Ατλαντικού έχει δείκτη δυναμικότητας στις θετικές τιμές, τότε κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού οι πιθανότητες οι ετησίες να κάνουν αισθητή την παρουσία τους είναι αυξημένες. Αντίστοιχα αναμένεται και οι περίοδοι υψηλών θερμοκρασιών πάνω από τον ελληνικό χώρο να είναι μικρές. Αντίθετα, όταν οι τιμές του δείκτη δυναμικότητας είναι αρνητικές, όπως το φετινό καλοκαίρι, τα μελτέμια είναι σπανιότερα και κατά συνέπεια οι θερμοκρασίες είναι υψηλότερες.
Είναι αξιοσημείωτο ότι το 2009-2010 αποτελεί χρονιά ρεκόρ καθότι για 12 συνεχόμενους μήνες (από Νοέμβριο 2009 έως Οκτώβριο 2010(2)) ο δείκτης της ταλάντωσης του Β. Ατλαντικού έχει παραμείνει σε αρνητικές τιμές. Κάτι τέτοιο δεν είχε συμβεί ποτέ τα εξήντα τελευταία χρόνια. Είναι, άραγε, μια ένδειξη ότι το κλίμα έχει αποσταθεροποιηθεί, είναι, μήπως, τυχαίο ή αποτελεί μια μακροχρόνια κλιματική συμπεριφορά; Είναι αλήθεια ότι, μέχρι σήμερα, η επιστημονική κοινότητα δεν μπορεί να δώσει μια συγκεκριμένη απάντηση.
1. (ΣτΣ): Για τη σύνδεση του φαινομένου με τις μετεωρολογικές προβλέψεις, βλ. http://www.cpc.ncep.noaa.gov/products/precip/CWlink/pna/nao.shtml
2. Η εργασία με τίτλο «The effect of summer ΝΑΟ over the eastern Mediterranean» by Chronis Τ., Raitsos D., and Kassis D. έχει κατατεθεί για δημοσίευση στο αμερικανικό επιστημονικό περιοδικό «Journal of Climate».
ΕΝΕΤ

Πετρελαϊκές εταιρείες εποφθαλμιούν την ευαίσθητη Αρκτική

Χρήμα στον πάγο

Τουλάχιστον πέντε χώρες ερίζουν για τα πλούσια κοιτάσματα της Αρκτικής   (Φωτογραφία:  ΑΠΕ )

---

Λονδίνο, Ηνωμένο Βασίλειο

Παρά το πρόσφατο, καταστροφικό ατύχημα στον Κόλπο του Μεξικού, η BP εξασφάλισε νέο συμβόλαιο για πετρελαϊκές επιχειρήσεις σε μια θαλάσσια περιοχή της Αρκτικής στο μέγεθος της Ελλάδας. Τα κοιτάσματα βέβαια υπάρχουν, ωστόσο η εκμετάλλευσή τους είναι δύσκολη και επικίνδυνη.
Σύμφωνα με την αμερικανική γεωλογική υπηρεσία (USGS), η περιοχή βόρεια του Αρκτικού Κύκλου κρύβει το 13% των άγνωστων κοιτασμάτων πετρελαίου και το 30% των άγνωστων κοιτασμάτων αερίου σε παγκόσμιο επίπεδο.
Στα τέλη του περσινού Αυγούστου, στον απόηχο της διαρροής στον Κόλπο του Μεξικού, η βρετανική BP είχε ανακοινώσει ότι εγκαταλείπει τα σχέδια για την εκμετάλλευση κοιτάσματος αερίου που ανακαλύφθηκε πρόσφατα έξω από τη Γροιλανδία.
Φαίνεται όμως ότι ο πετρελαϊκός κολοσσός δεν εγκατέλειψε όλες τις βλέψεις του: Στις 14 Ιανουαρίου, σύναψε συμφωνία με την ρωσική κρατική εταιρεία Rosneft, το οποίο της δίνει πρόσβαση σε μια έκταση 125.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων στη ρωσική Αρκτική.
Οποιαδήποτε γεώτρηση στην περιοχή θα συναντούσε σημαντικές τεχνικές δυσκολίες, συμφωνούν οι ειδικοί. «Το δυναμικό υπάρχει, ωστόσο η εξερεύνηση απαιτεί τη λήψη ρίσκου» δήλωσε στο AFP o Μανουχέρ Τακίν, αναλυτής του Κέντρου Παγκόσμιων Ενεργειακών Μελετών (CGES) στο Λονδίνο.
«Τα κόστη είναι μεγάλα, πολύ μεγαλύτερα από ό,τι σε άλλες περιοχές, και η διάρκεια του καλοκαιριού είναι μικρή, οπότε απαιτείται πολύς χρόνος» εξήγησε.
Πράγματι, η BP εκτιμά ότι το πρώτο βαρέλι πετρελαίου δεν θα παραχθεί πριν από το 2020.
Παρά την καθυστέρηση, όμως, η BP δεν είναι η μόνη που εποφθαλμιά την περιοχή. Πέρυσι, όταν η Γροιλανδία πραγματοποίησε διαγωνισμό για τη χορήγηση αδειών εξερεύνησης, έλαβε αιτήσεις από 12 εταιρείες, ανάμεσά τους η αμερικανική ConocoPhilips, η αγγλο-ολλανδική Shell και η γαλλική GDF Suez.
Στην περιοχή επιχειρεί σήμερα η βρετανική Cairn, η οποία μάλιστα δέχεται επιθέσεις από σκάφη ακτιβιστών της Greenpeace.

«Οποιαδήποτε εταιρεία που πραγματοποιεί γεωτρήσεις στην Αρκτική αποποιείται της περιβαλλοντικής ευθύνης» ανακοίνωσε η περιβαλλοντική οργάνωση. «Ενδεχόμενη πετρελαιοκηλίδα στα παγωμένα νερά της Αρκτικής θα ήταν καταστροφική και εξαιρετικά δύσκολο να αντιμετωπιστεί» προειδοποίησε.
Ατυχήματα έχουν εξάλλου συμβεί: το 2006, θυγατρική της BP στις ΗΠΑ κατηγορήθηκε για διαρροή 760.000 λίτρων πετρελαίου στην τούνδρα και σε μια παγωμένη λίμνη της Αλάσκας, όπου υπάρχουν ήδη γεωτρήσεις.
Οι ευκαιρίες όμως αυξάνονται λόγω της κλιματικής αλλαγής, η οποία λιώνει τους πάγους και ανοίγει θαλάσσιους δρόμους όπως το λεγόμενο Βορειοδυτικό Πέρασμα που ενώνει τον Ατλαντικό με τον Ειρηνικό.
Η κατάσταση περιπλέκεται περαιτέρω από τις γεωπολιτικές εντάσεις: Βλέψεις στην Αρκτική έχουν σήμερα όλες οι γύρω χώρες -οι ΗΠΑ, η Ρωσία, ο Καναδάς, η Νορβηγία και η Δανία, στην οποία ανήκει η Γροιλανδία.

Newsroom ΔΟΛ

Νέα θεωρία για το «μεγάλο θανατικό» στο τέλος της Πέρμιας περιόδου

Σύννεφα τοξικής τέφρας

To σαρωτικό συμβάν σκότωσε τα περισσότερα είδη της Περμίου, μεταξύ αυτών και τους τριλοβίτες  

---

Λονδίνο, Ηνωμένο Βασίλειο

Το μεγαλύτερο κύμα μαζικής εξάλειψης ειδών που γνώρισε ο πλανήτης, το οποίο εξαφάνισε τους περισσότερους ζωντανούς οργανισμούς πριν από 250 εκατομμύρια χρόνια, δεν αποκλείεται να προκλήθηκε από τοξικά σύννεφα ηφαιστειακής τέφρας.

Καναδοί ερευνητές αναφέρουν στο Nature Geoscience ότι εντόπισαν στην Αρκτική ύποπτες αποθέσεις τέφρας από λιθάνθρακα, οι οποίες προέρχονται πιθανότατα από μαζικές ηφαιστειακές εκρήξεις στη Σιβηρία.
Το περίεργο με αυτές τις αποθέσεις, οι οποίες χρονολογούνται λίγο πριν από τη μαζική εξαφάνιση της Περμίου, είναι ότι περιέχουν πτητική τέφρα άνθρακα, ένα υλικό σαν αιθάλη που παράγεται από την ανάφλεξη λιθάνθρακα σε υψηλές θερμοκρασίες.
Πτητική τέφρα απελευθερώνεται και από τα σημερινά εργοστάσια ηλεκτροπαραγωγής που καίνε ορυκτό άνθρακα.
Δεδομένου ότι περιέχει μεγάλες ποσότητες τοξικών μετάλλων όπως χρώμιο και αρσενικό, η τέφρα θα μπορούσε να είχε δηλητηριάσει τις θάλασσες όλου του πλανήτη, αναφέρει ο δικτυακός τόπος του Nature. Τα μικρόβια που αποδομούσαν τους νεκρούς θαλάσσιους οργανισμούς εξάντλησαν τελικά όλο το διαθέσιμο οξυγόνο, και έκαναν έτσι τη ζωή αδύνατη για όσους είχαν επιζήσει.

Ο μαζικός θάνατος ήταν πολύ πιο σαρωτικός από την πρόσκρουση αστεροειδή που εξαφάνισε τους δεινόσαυρους πριν από 65 εκατομμύρια χρόνια. Το «μεγάλο θανατικό» στα τέλη της Πέρμιας περιόδου σκότωσε το 90% των θαλάσσιων οργανισμών και το 70% των χερσαίων σπονδυλωτών.
Οι θεωρίες που έχουν προταθεί για το δραματικό συμβάν περιλαμβάνουν την πρόσκρουση αστεροειδή, την απελευθέρωση μεθανίου από τον πυθμένα των ωκεανών και τις μεγάλες ηφαιστειακές εκρήξεις στη Σιβηρία.
Η νέα μελέτη φαίνεται να ενισχύει τη θεωρία των ηφαιστειακών εκρήξεων, με τη διαφορά ότι προσθέτει το νέο στοιχείο της πτητικής τέφρας.
Ο Στίβεν Γκράσμπι και η ομάδα του στη Γεωλογική Υπηρεσία του Καναδά εντόπισαν αποθέσεις της τέφρας στη λίμνη Μπιουκάναν της Αρκτικής, όπου θα μπορούσε να είχε μεταφερθεί από ανέμους ψηλά στην στρατόσφαιρα.
Η αρχή του τέλους ήρθε 500.000 με 750.000 χρόνια πριν από τη μαζική εξαφάνιση, όταν ένα τρισεκατομμύριο μετρικοί τόνοι μάγματος άρχισαν να αναδύονται από το υπέδαφος κάτω από τη Σιβηρία.
Όταν τελικά έφτασε κοντά στην επιφάνεια, το μάγμα έλιωσε και έκαψε τεράστιες αποθέσεις λιθάνθρακα, από τις οποίες παράχθηκε η τοξική τέφρα.
Περίπου τρία τρισεκατομμύρια τόνοι άνθρακα εκτιμάται ότι απελευθερώθηκαν στην ατμόσφαιρα και κάλυψαν μεγάλο μέρος της Γης.
Όμως η τέφρα αυτή δεν αποκλείεται να ήταν ένα μόνο από τα συστατικά της καταστροφής: Προηγούμενες μελέτες είχαν δείξει ότι οι ηφαιστειακές εκρήξεις στη Σιβηρία δεν αποκλείεται να προκάλεσαν όξινη βροχή και να δημιούργησαν τρύπα στο στρώμα του όζοντος.

Newsroom ΔΟΛ

ΑΜΦΙΚΛΕΙΑ - ΠΟΛΥΔΡΟΣΟΣ - ΕΠΤΑΛΟΦΟΣ

Η διακριτική άλλη πλευρά ΑΠΟ ΤΗ ΝΑΤΑΣΣΑ ΜΠΛΑΤΣΙΟΥ, ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: Ν. ΕΞΑΡΧΟΠΟΥΛΟΣ Περιοχή με ήπια ανάπτυξη, η βόρεια πλευρά του Παρνασσού κρύβει μέρη που διατηρούν την αυθεντικότητά τους και απευθύνεται σε ταξιδιώτες που αναζητούν την ησυχία και τις φυσικές ομορφιές του βουνού. «ΘΑ ΠΑΤΕ ΚΑΙ ΣΤΗ ΣΚΟΤΕΙΝΗ ΠΛΕΥΡΑ ΤΟΥ ΦΕΓΓΑΡΙΟΥ;» με ρώτησε ένας κύριος καθώς αποχωριζόμουν το δελφικό τοπίο για να ανακαλύψω τη βόρεια πλευρά του Παρνασσού. Δεν είμαι σίγουρη αν εννοούσε ότι είναι η πιο άγνωστη πλευρά, πάντως ελάχιστοι γνωρίζουν, για παράδειγμα, ότι ο δρόμος από την Αμφίκλεια στο χιονοδρομικό κέντρο δεν είναι μόνο ο πρώτος που διανοίχτηκε, αλλά και συντομότερος από εκείνον της Αράχοβας. Το βέβαιο είναι ότι η περιοχή ακολουθεί ήπιους ρυθμούς τουριστικής ανάπτυξης -αν εξαιρέσεις τις πολυτελείς βίλες της Επταλόφου, που ξεφυτρώνουν σαν μανιτάρια μέσα στο δάσος- και προσπαθεί να προσδιορίσει την ταξιδιωτική της ταυτότητα με σύνεση και σχεδιασμό. Η γνωριμία μου με την Αμφίκλεια ξεκινά, παραδόξως, από τη σχολή χορού. Και ποιανού την περιέργεια δεν θα κινούσε η συνάντηση με έναν πεντάχρονο πιτσιρικά που βγαίνει από το μάθημά του φορώντας παπούτσια χορού. «Ο μοναδικός χορευτής του Παρνασσού», μου λέει χαμογελαστά η μητέρα του που με βλέπει να κοιτάζω αποσβολωμένη. Μαθήματα χιονοδρομίας, βόλεϊ, μπάσκετ, ποδοσφαίρου, παραδοσιακών χορών, ωδείο, ζωγραφική, σκάκι… Οι δραστηριότητες για τα παιδιά ξεπερνούν κάθε προσδοκία. Αυτή η μικρή κοινωνία των 2.500 ανθρώπων είναι χρόνια μπροστά, σκέφτομαι και δεν διαψεύδομαι. Το νήμα των εκπλήξεων συνεχίζει να ξετυλίγεται. Γνωρίζω τον πρώτο εντομολόγο στη ζωή μου! Αυτός είναι ο δήμαρχος Αμφίκλειας Γιάννης Τσιτσιπής, ένας άνθρωπος καλλιεργημένος και χαμηλών τόνων, ο οποίος μιλάει με αγάπη για τον τόπο του: «Εχουμε πολλά πλεονεκτήματα. Συνδυάζουμε τα βουνά του Παρνασσού και του Καλλίδρομου με την κοιλάδα του Κηφισού, έχουμε εύκολη πρόσβαση από την Αθήνα, σιδηρόδρομο, ενώ υπάρχει πλέον και πρόσβαση στη θάλασσα από τους Ξυλικούς. Αυτό που μας λείπει είναι οι υποδομές της Αράχοβας: τα καταλύματα, τα μαγαζιά που απευθύνονται στη νεολαία. Επίσης, οι Αραχοβίτες είχαν μάθει να προσφέρουν υπηρεσίες, ενώ σ' εμάς υπήρχε η νοοτροπία του αφεντικού και η προσφορά υπηρεσιών ήταν κάτι που οι άνθρωποι θεωρούσαν ότι τους υποβαθμίζει». Δεν μπορώ να αδικήσω τους Δαδιώτες (έτσι αποκαλούνται ακόμα οι κάτοικοι της Αμφίκλειας, λόγω της παλαιάς ονομασίας Δαδί) γι' αυτήν τους τη στάση. Οταν έπειτα από λίγες ώρες περπατάω στην οδό Χορευταριάς, στα περίχωρα της πάνω πλατείας, τα παλιά αρχοντικά με τις χαρακτηριστικές καμαρωτές αυλόπορτες, αληθινά αριστουργήματα, μου αποκαλύπτουν το ισχυρό εμπορικό και γεωργικό κέντρο της δεκαετίας του '30 και του '40, μια πόλη που πλησίαζε σε μέγεθος τη Λαμία. Αυτή η συνοικία, το Πλάι όπως ονομάζεται, είναι και το ομορφότερο κομμάτι της πόλης. Ο καλύτερος τρόπος για να απολαύσει κανείς τη θέα σε έναν τόπο είναι να εντοπίσει την αρχαία ακρόπολη. Στην περίπτωση της Αμφίκλειας βρίσκεται μέσα στο νεκροταφείο, εκεί όπου σήμερα στέκει ένας εντυπωσιακός μεσαιωνικός πύργος. Από ψηλά το Καλλίδρομο απέναντι φαίνεται φιλόξενο, ιδανικό για περιπάτους, ο κάμπος εύφορος και ο καιρός που έρχεται από δυτικά προμηνύει καταιγίδες. «Φτιάχνει ο καιρός», μου λέει σοβαρότατα ο αντιδήμαρχος Αμφίκλειας Γιάννης Πανουργιάς. Πόσο πια; Τέτοια λιακάδα χειμωνιάτικα… «Φτιάχνει», μου εξηγεί, «εννοούμε εμείς εδώ ότι δεν θα έχουμε λιακάδα». Στην κεντρική πλατεία με τον μεγάλο πλάτανο βρίσκεται το μοναδικό στην Ελλάδα Μουσείο Αρτου, που παρουσιάζει τον κύκλο του ψωμιού από τη σπορά, το θέρισμα, το αλώνισμα, μέχρι τη βρώση. Εχω την τιμή να με ξεναγεί ο Στάθης Πανουργιάς, που πρωτοστάτησε στη δημιουργία του με την αρωγή της Ακαδημίας Αθηνών. Την προσοχή μου τραβάει η έκθεση των αντιπροσωπευτικών ειδών ψωμιού, που παρασκευάζονταν σε όλες τις εκδηλώσεις της ζωής. Λέγονται και πρεβέντες (από το ρήμα προβαίνω), αφού αυτός που τα κρατούσε πήγαινε πάντα μπροστά. Μάλιστα στη μέση της σποράς, στις 21 Νοεμβρίου, γινόταν η Γιορτή της Γονιμότητας προν τιμήν της Παναγίας της Μισοσπορίτισσας. Ακόμα γιορτάζεται, κάθε δεύτερη χρονιά. Ενδιαφέρουσες και οι φωτογραφίες του μουσείου, πολλές από τις οποίες έχει τραβήξει ο ίδιος ο κύριος Στάθης. «Το πρώτο μου επάγγελμα, εν έτει 1943, ήταν φωτογράφος. Ακολούθησαν η γεωργία, η μηχανουργία, το εμπόριο… Ασ' τα. Πολυτεχνίτης και ερημοσπίτης», μου λέει. Απ' ό,τι φαίνεται, όμως, πολυτεχνίτες και εφευρετικοί είναι γενικώς οι Δαδιώτες. «Είχαμε τόση τεχνολογία, που πηγαίναμε με τις αλωνιστικές μηχανές από το Ταίναρο μέχρι τον Εβρο. Φτιάξαμε μέχρι και δικής μας έμπνευσης φορτηγά, από διάφορα κομμάτια από άλλες μάρκες. Το υπουργείο δεν ήξερε πώς να τα ονομάσει και τα είπε Ταρζάν τύπου Αμφίκλειας!» Η κεντρική πλατεία της Αμφίκλειας είναι φροντισμένη και νοικοκυρεμένη. Παρότι φιλοξενεί καφέ και ταβέρνες, νιώθεις μια γαλήνη μικρού χωριού. Η ματιά μου πέφτει στους κάδους ανακύκλωσης. Μαθαίνω αργότερα από τον αντιδήμαρχο, πρωτοστάτη στην προσπάθεια, ότι οι κάτοικοι είναι φανατικοί ανακυκλωτές, ενώ η κομποστοποίηση είναι η μεγαλύτερη ανά κάτοικο στην Ελλάδα. Τα μυστικά της Πολυδρόσου Διαφορετική ατμόσφαιρα επικρατεί στην κεντρική πλατεία της Πολυδρόσου, που είναι το στέκι της νεολαίας της περιοχής. Εκεί συναντώ τον Ηλία Θάνου, που προσφέρεται να με ξεναγήσει στην Πολύδροσο και να μου δείξει τα μυστικά της. Η φήμη για τη ζεστή φιλοξενία των Σουβαλιωτών (χάρη στο παλαιότερο όνομα Σουβάλα) επιβεβαιώνεται. «Μπορεί να μην ξέρω να σου εξηγήσω κάθε ιστορία, αλλά θα σου τα δείξω όλα», μου ξεκαθαρίζει. Ξεκινάμε από τις πηγές της Αγίας Ελεούσας, εδώ που οι Λιλαιείς λάτρευαν τον ποτάμιο θεό Κηφισό και εκείνος, με τη σειρά του, τους χάριζε τα πλούσια νερά του. Σήμερα αποτελεί ένα καλό παράδειγμα της διαδοχής των εποχών και των θρησκειών. Από τα λατρευτικά οικοδομήματα έχουν απομείνει ορισμένα αρχιτεκτονικά μέλη ένθετα στις πρωτοβυζαντινές εκκλησίες της Αγίας Ελεούσας και του Αγίου Χριστοφόρου. Οι θρησκείες άλλαξαν, η δύναμη του νερού όμως συνέχισε να ενισχύει την Πολύδροσο. Ο κύριος Ηλίας με οδηγεί από τον χωματόδρομο πάνω από το ξενοδοχείο Ερωχος στα Μαντάμια, «τη μοναδική βιοτεχνία των γύρω χωριών, όπου σαν προσκυνητάδες έτρεχαν να εξωραΐσουν τις προίκες των κοριτσιών τους», όπως γράφει η Α. Δρίβα στην εφημερίδα «Παρνασσός», το 1965, για την περιοχή με τις ομώνυμες υδροβιοτεχνίες, που χρησιμοποιούνταν για την επεξεργασία των μάλλινων ρούχων. Το φυσικό τοπίο του φαραγγιού αξίζει τη βόλτα, όμως τα κτίρια των αλευρόμυλων και του εκκοκκιστηρίου βάμβακος είναι σε πολύ κακή κατάσταση. Οπως άλλωστε ανεκμετάλλευτο παραμένει το εργοστάσιο του τοπικού υδροηλεκτρικού σταθμού παραγωγής ρεύματος «Λευκός Ανθραξ», το οποίο, μια καλοκαιρινή νύχτα του 1928, έκανε τους Σουβαλιώτες να λάμψουν… κυριολεκτικά αλλά και από χαρά. «Εμείς είχαμε ρεύμα όταν δεν είχε ούτε η Λαμία!» μου λέει περήφανος ο συνοδός μου. Στη δύναμη του νερού στηρίχτηκαν και οι διάσημοι Σουβαλιώτες μαχαιράδες. Ο Λουκάς Τοπάλης είναι ο τελευταίος εν ενεργεία μαχαιράς. «Γύφτους, έτσι μας λέγανε τους σιδεράδες. Τώρα μην κοιτάς που εγώ έχω και το χρώμα», αστειεύεται. Ο κύριος Λουκάς φτιάχνει κατά παραγγελία «ό,τι διαθέτει λάμα» και πλέον εμπορεύεται και τυποποιημένα μαχαίρια. Αν θέλει τέχνη να το φτιάξεις; «Αν δεν πετύχεις το λούκι στο μαχαίρι, μάπα το καρπούζι. Εδώ δημιουργείς», μου εξηγεί, «παίρνεις ένα απρόσωπο πράγμα και φτιάχνεις ένα αντικείμενο». Προτιμήσεις δεν έχει. «Ο,τι πιάνει το χέρι μου το μαστορεύει. Το θέμα είναι τι ζητάει η αγορά». Εκατό χρόνια κοντεύει η επιχείρηση και το μόνο που φαίνεται να έχει αλλάξει στο εργαστήρι είναι ο τροχός, που δεν κινείται πια με τη δύναμη του νερού, αλλά με αυτήν του ρεύματος. Αντίστοιχη εικόνα και στο μαγαζί του κυρίου Θόδωρου στην πλατεία. Το μόνο που φαίνεται να έχει αλλάξει στο σαράντα χρόνων ραφείο του είναι το σίδερο, που, αντί να λειτουργεί με κάρβουνο, μπαίνει πλέον στην πρίζα. Ακόμα και οι φωτογραφίες στους τοίχους απεικονίζουν κοπέλες που θυμίζουν εξώφυλλα του περιοδικού «Ρομάντζο». Εχει μια νοσταλγική ατμόσφαιρα η Πολύδροσος, κάτι που δεν συναντάς στην Ανω Πολύδροσο, που εγκαταλείφθηκε με το σεισμό του 1870. Σήμερα, ο μικρός οικισμός αναβιώνει με πολλές νέες βίλες που ανοίγουν μόνο τα Σαββατοκύριακα, σε ένα ειδυλλιακό τοπίο με πυκνά δάση, άφθονα νερά και όμορφη θέα. Η υδάτινη Επτάλοφος Ειδυλλιακή είναι και η Επτάλοφος (ή Αγόριανη), τουλάχιστον από πλευράς φυσικής ομορφιάς. Ο παλιός οικισμός δυστυχώς κάηκε από τους Γερμανούς, εξ ου και αρκετοί κάτοικοι μετακινήθηκαν στη Λιλαία. «Και τα δύο χωριά είναι τα ίδια σόγια», μου λέει χαρακτηριστικά ο αντιδήμαρχος Παρνασσού Λουκάς Δεληγιάννης. Στην ανοικοδόμηση χωρίς όρους προστέθηκε η ραγδαία τουριστική ανάπτυξη «φινλανδικού τύπου», με αποτέλεσμα η γραφικότητά της να περιορίζεται στον Αγοριανίτη. Τα άφθονα νερά του ποταμού κάνουν αισθητή την παρουσία τους σε κάθε μου βήμα: στον εντυπωσιακό και δυσπρόσιτο καταρράκτη στην είσοδο του χωριού (θα τον εντοπίσετε στην απέναντι πλαγιά του λόφου, στο ύψος των οικοδομικών υλικών), στην πλατεία με τα μεγαλόσωμα πλατάνια, στους Αγίους Αναργύρους με τις επτά βρύσες, στην πηγή της Βασιλικής… Δυστυχώς, η ύπαρξη ιδιωτικών εκτάσεων μέσα στο δάσος και η ραγδαία οικοδόμηση στην περιοχή έχουν αλλοιώσει το τοπίο, όμως οι Αγοριανίτες δεν φαίνεται να ανησυχούν. Αυτό που τους απασχολεί ιδιαίτερα είναι η επέκταση του πυρήνα του Εθνικού Δρυμού, κάτι το οποίο, όπως μου λέει ο αντιδήμαρχος Παρνασσού, δεν επιθυμεί κανείς. «Θα σταματήσει η οικοδόμηση. Οκτώ στρέμματα χωράφι θα χρειάζεσαι για να χτίσεις και ούτε θα δοθεί αποζημίωση. Ξέρεις τι θα γίνει; Θα βρεθούν κάποιοι εμπρηστές και θα καεί. Ούτε μία δεξαμενή νερού για προστασία δεν υπάρχει. Και ποιο το αποτέλεσμα τελικά; Θα σταματήσει η οικοδόμηση εδώ και θα αρχίσει αλλού». Το τέλος της ημέρας με βρίσκει πίσω στην Αμφίκλεια, στο «Μαγειρείο» του Στέργιου και της Μήτσης, οι οποίοι ήρθαν εδώ πριν από τρία χρόνια, εγκαταλείποντας οριστικά την Αθήνα. Η τζαζ μουσική, η οικολογική σόμπα που καίει πριονίδι αντί πετρέλαιο και η κατάληξη να τραγουδάω με τον Στέργιο -που είναι και δάσκαλος κιθάρας- και τους μαθητές του είναι ο καλύτερος τρόπος για να κλείσει ο κύκλος των εκπλήξεων αυτής της περιήγησης στη βόρεια πλευρά του Παρνασσού. «Δεν υπάρχει μεγαλύτερο πράγμα από το να υλοποιείς το όνειρό σου», μου λέει η Μήτση και σκέφτομαι ότι ο ξεχωριστός αυτός τόπος αξίζει να μπει στα ταξιδιωτικά όνειρα όλων. Πέντε άνθρωποι με πάθος Γιάννης Πανουργιάς, ο «πράσινος» αντιδήμαρχος Ο αντιδήμαρχος του Δήμου Αμφίκλειας έφυγε από την Αθήνα και επέστρεψε στη γενέτειρά του επειδή αγαπούσε το χωριό του, επειδή επιθυμούσε να μεγαλώσει τα παιδιά του σε ένα φυσιολογικό, όπως λέει, περιβάλλον, αλλά και για έναν ακόμη λόγο: «Ηθελα, την πεπονόφλουδα που πετούσα, να την κάνω λίπασμα ή να τη δώσω σε μια κατσίκα να τη φάει. Δεν μπορούσα να τη βλέπω να ταξιδεύει μέσα στην πλαστική σακούλα στα Λιόσια», εξηγεί με φυσικότητα. Οπως και δεν μπορούσε να βλέπει τα σκουπίδια της Αμφίκλειας να καίγονται. Γι' αυτό και αποφάσισε να ασχοληθεί με τα κοινά. Στο πλαίσιο αυτό, ξεκίνησε πριν από τρία χρόνια το πρόγραμμα ανακύκλωσης, όταν ακόμα και στην Αθήνα η ανακύκλωση ήταν προβληματική. «Ενώ διάφοροι έλεγαν ότι οι παππούδες και οι γιαγιάδες δεν θα συμμετάσχουν, σε πληροφορώ ότι ήταν οι πρώτοι που το πήραν ζεστά», λέει με ικανοποίηση για τη θετική ανταπόκριση του κόσμου. Και η προσπάθεια συνεχίζεται. Με ομιλίες στο σχολείο, ακόμα και με κείμενα στα αλβανικά και τα ρουμάνικα. Στη δική του προσπάθεια, άλλωστε, οφείλεται το μεγαλύτερο ποσοστό κομποστοποίησης ανά κάτοικο στην Ελλάδα, αλλά και ο διόλου ευκαταφρόνητος αριθμός κατοίκων της Αμφίκλειας που διαθέτουν καυστήρες που καίνε συμπιεσμένο πριονίδι αντί για πετρέλαιο. Νίκος Αργυρίου, ο οινοπαραγωγός «Δούλευα στο χιονοδρομικό ως πιστέρ και ταυτόχρονα ασχολιόμουν με τα οικογενειακά κτήματα. Οταν πήγαινα στη Γαλλία και στην Ιταλία για σκι, επισκεπτόμουν διάφορα οινοποιεία. Στην Τοσκάνη ένιωσα πως ήταν η καθοριστική στιγμή. Εκεί ήταν που σκέφτηκα ότι εμείς δεν είχαμε έστω και ένα κρασί που να μας χαρακτηρίζει», μου λέει ο Νίκος Αργυρίου, ο οποίος αποφάσισε να ξεκινήσει δική του παραγωγή, με σκοπό να αποκτήσει ο Παρνασσός και πάλι τα αμπέλια του, που χάθηκαν τη δεκαετία του '60 από φυλλοξήρα. Το 1995 άρχισε να πειραματίζεται με διεθνείς ποικιλίες και σήμερα παράγει έξι ετικέτες και ένα πειραματικό κρασί. «Τώρα, επειδή βάλαμε 200 - 300 στρέμματα, δεν σημαίνει ότι γίναμε και εφάμιλλοι των Ιταλών και των Γάλλων... Εχουμε πολύ δρόμο μπροστά μας. Μπορεί τα κρασιά μας να έχουν καλή ποιότητα επειδή το προσπαθήσαμε πολύ, όμως στο υψηλότερο επίπεδο πιστεύω ότι θα καταφέρει να φτάσει η δεύτερη γενιά». Το σπουδαίο στην περίπτωση των «Αμπελώ-νων Παρνασσού» είναι ότι η δεύτερη γενιά υπάρχει ήδη. Ο Θανάσης Αργυρίου είναι 20 ετών, έχει ήδη οκτώ τρύγους στο ενεργητικό του και μόλις ολοκληρώσει τις οικονομικές του σπουδές και διανθίσει τις οινολογικές του γνώσεις, θα είναι έτοιμος για τη συνέχεια. Teresa Balbi, μια δημιουργική Ιταλίδα Η Τερέζα δεν είχε καταγωγή από την Επτάλοφο, ούτε καν από την Ελλάδα. Ηταν πριν από 20 χρόνια όταν οι δουλειές του πατέρα της την έφεραν από την Μπρέσια της Ιταλίας στην Αθήνα. Σπούδασε διακόσμηση και διαφήμιση, εργάστηκε σε πολυεθνικές διαφημιστικές εταιρείες και κάποια στιγμή το «όνειρο ζωής» της την έφερε στην Επτάλοφο, που την έμαθε ερχόμενη να κάνει σκι στον Παρνασσό. Το όνειρό της πήρε σάρκα και οστά με τη δημιουργία ενός πολυχώρου (καφέ, εστιατόριο, σουίτες, κατάστημα διακοσμητικών ειδών) σε ένα βιομηχανικό κτίσμα, όπου η αισθητική κυριαρχεί και στην παραμικρή λεπτομέρεια. «Προσπαθούσα να πείσω τους πελάτες μου για το τι ήθελα να κάνω και τώρα μπορώ να τους το δείχνω ζωντανό», λέει η Τερέζα με υπερηφάνεια. Ως δημιουργικός άνθρωπος που είναι, όταν δεν βρίσκει στο εμπόριο αυτό που της αρέσει, απλώς το φτιάχνει η ίδια, όπως τα εξαιρετικά φωτιστικά που κοσμούν το χώρο. Η προσαρμογή της στη μικρή κοινωνία δεν ήταν εύκολη υπόθεση. Αντιθέτως, ο δωδεκάχρονος γιος της Αιμίλιος βρήκε στις πλαγιές του Παρνασσού τον παράδεισο του παιχνιδιού! Κώστας και Φαίδωνας Μώρος, δύο ευαίσθητοι φυσιολάτρες Σε ένα κτήμα που φτάνει τα 200 στρέμματα, ο Κώστας Μώρος και ο γιος του Φαίδωνας (φωτ.) προσφέρουν στους επισκέπτες τη δυνατότητα να επιστρέψουν στις ρίζες τους, στην ίδια τη φύση. Το Κτήμα Αμφίκαια, χαρακτηρισμένο ως πρότυπο αγρόκτημα από την Ε.Ε., είναι ένα πιστοποιημένο βιολογικό αγρόκτημα, που περιλαμβάνει 4.000 δέντρα, ένα κτήμα με μεγάλη ποικιλία αρωματικών φυτών και ένα στάβλο με άλογα. Στόχος είναι ο επισκέπτης να περνάει καλά… μαθαίνοντας: να τρώει τον καρπό από το δέντρο, να κόβει ένα κλωναράκι σάλβια για να μάθει πώς μυρίζει, να γνωρίσει τα ελληνικά άλογα. Αυτό ήταν το όνειρο ζωής του Κώστα Μώρου από το 1968, όταν ανήκε στα «παιδιά των λουλουδιών». «Μεγάλωσα στην Αθήνα και στα πεντηκοστά μου γενέθλια κατάλαβα ότι δεν πήγαινα τα πράγματα λίγο πιο πέρα. Αποφάσισα λοιπόν να αφήσω τις επιχειρήσεις μου στην Αθήνα και να επιστρέψω στον τόπο καταγωγής μου», εξομολογείται. Το όνειρο του πατέρα έγινε και όνειρο του γιου του Φαίδωνα, ο οποίος φροντίζει το κτήμα. Μόλις τελείωσε το σχολείο στην Αθήνα, ήρθε στην Αμφίκλεια. «Δεν την μπορούσα την Αθήνα. Το βουνό και ο χειμώνας με κερδίζουν. Είναι τρόπος ζωής και πιστεύω ότι όποιος έρχεται, το καταλαβαίνει και αυτός μαζί μας», λέει ο Φαίδωνας. Το στοιχείο που κάνει ακόμα πιο ξεχωριστό το κτήμα είναι η ανθρώπινη ευαισθησία. «Εδώ έρχονται άνθρωποι που δεν θα τους δέχονταν πουθενά: παιδιά προς απεξάρτηση, με κινητικά προβλήματα, με ειδικές ανάγκες...», σημειώνει ο Κώστας Μώρος. Τα βιοκλιματικά σπιτάκια (και μάλιστα χωρίς τηλεόραση) διαθέτουν ειδικές υπηρεσίες - πρόσφατα εγκαινιάστηκε και μονάδα τηλεϊατρικής. ΜΕΤΑΒΑΣΗ Για να φτάσετε στον Παρνασσό οδικώς με Ι.Χ. θα υπολογίσετε τουλάχιστον 2 ώρες και 20΄. Ο συντομότερος δρόμος, ακολουθώντας την εθνική οδό Αθηνών - Λαμίας, είναι να στρίψετε στη διασταύρωση του Κάστρου. Οταν φτάσετε στη Λιβαδειά, θα στρίψετε αριστερά προς Αράχοβα ή δεξιά προς Αμφίκλεια. ΔΙΑΜΟΝΗ Αράχοβα Santa Marina Resort & Spa (Τ/22670-31.954, www.santa-marina.gr) Πολυτελές ξενοδοχείο, με εντυπωσιακή θέα, υπηρεσίες spa, εσωτερική θερμαινόμενη πισίνα και εστιατόριο. Ανοιχτό μόνο Σαββατοκύριακα. Από 400 €. Santa Marina (Τ/22670-31.230-4, www.santa-marina.gr) Το πολυτελώς ανακαινισμένο Ξενία, με καταπληκτική θέα, γυμναστήριο και εστιατόριο με βιολογικά προϊόντα. Από 250 €. Μυλωνάς (Τ/22670-32.111, www.arachova-mylonas.gr) Ησυχος ξενώνας φτιαγμένος με γούστο από την καλλιτεχνική οικογένεια Μυλωνά. Προσφέρει ζεστή φιλοξενία και σπιτικό πρωινό. Από 100 €. Ξενώνας Γκενεράλη (Τ/22670-31.529, www.generalis.gr) Ησυχα και ευρύχωρα δωμάτια κάτω από το Ρολόι. Πλούσιο πρωινό, ωραία θέα. Από 70 €. Arahova Inn (Τ/22670-31.353, www.arahova-inn.gr) Απλά και περιποιημένα δωμάτια στην είσοδο της πόλης (ορισμένα έχουν θόρυβο από το παρακείμενο κλαμπ). Από 110 €. Μαρία (Τ/22670-31.803, www.mariarooms.com) Απλά και οικονομικά δωμάτια σε κεντρικό σημείο. Από 90 €. Δελφοί Δελφοί Palace (Τ/22650-82.151-2, www.delphi-hotels.gr) Το παλιό Ξενία, σε σχέδια του Πέτρου Πικιώνη, διαθέτει απλά ανακαινισμένα δωμάτια, όμορφους κοινόχρηστους χώρους που θυμίζουν τη δεκαετία του '50 και αξεπέραστη θέα. Από 130 €. Aμαλία (Τ/22650-82.101, www.amalia.gr) H αισθητική '70s στην καλύτερη εκδοχή της. Ωραία θέα, παραδοσιακή φιλοξενία. Από 130 €. Λιβάδι Αγιαννόρεμα (Τ/22670-31.485, www.agiannorema.gr) Δωμάτια με country style διακόσμηση. Το πρωινό σερβίρεται σε αίθριο με θέα. Από 120 €. Skamnos (Τ/22670-31.927, 6932-457.666, www.skamnos.com) Ησυχο και πρόσφατα ανακαινισμένο ξενοδοχείο, με πολυτελή δωμάτια, εσωτερική θερμαινόμενη πισίνα και υπηρεσίες spa. Από 135 €. Χρισσό Ξενώνας Χρισσό (Τ/22650-82.001, www.hrissorooms.gr) Απλά δωμάτια με θέα στον ελαιώνα της Αμφισσας. Από 50 €. Γεροντόβραχος Καταφύγιο Γεροντόβραχου (Τ/6974-031.160) Τρία δωμάτια, για 6, 10 και 14 άτομα αντίστοιχα. Κόστος: 14 € το άτομο. Σερβίρεται φαγητό (ανεξαρτήτως διαμονής) από την εξαίρετη μαγείρισσα Βασιλική Κουλουριώτη. Μη χάσετε το κανταΐφι της! Αμφίκλεια Ξενώνας Κυριακή (Τ/22340-29.011-2, www.xenonaskiriaki.gr) Δωμάτια με παστέλ χρώματα και θέα, και πλήρως εξοπλισμένα στούντιο σε δύο πέτρινα κτίρια. Από 135 €. Ξενώνας Δαδί (Τ/22340-29.040, www.xenonasdadi.gr) Οκτώ ζεστά δωμάτια, σε ένα όμορφα ανακαινισμένο κτίσμα του 1890. Από 115 €. Κτήμα Αμφίκαια (Τ/22340-48.860, www.amfikaia.gr) Πιστοποιημένο και πρότυπο βιολογικό αγρόκτημα 10 στρεμμάτων με 16 σπιτάκια. Τo σπιτικό πρωινό σερβίρεται σε ένα φροντισμένο πέτρινο οίκημα. Από 105 €. Πολύδροσος Ερωχος Suites Hotel (Τ/22340-29.610, 210-74.74.713, www.eroxos.gr) Οκτώ πρόσφατες ανακαινισμένες σουίτες. Από 135 €. Δρυάς (Τ/22340-51.358, 6937-048.642, www.xenonasdryas.gr) Δίχωρες μεζονέτες και μία ισόγεια κατοικία από πέτρα και ξύλο, με ιδιαιτέρως ζεστούς χώρους. Από 90 €. Guest House (T/22340-51.667, www.argyriouwinery.eu) Εξι καλόγουστα δωμάτια και δυνατότητα γευστικής δοκιμής των κρασιών του ιδιοκτήτη Νίκου Αργυρίου, σε ειδικά διαμορφωμένο κελάρι από οινοχόο. Από 90 €. Επτάλοφος Elatos Resort and Health Club (Τ/22340-61.162, 210-36.44.666, www.elatos.gr) Το πρώτο πολυτελές ξενοδοχείο της περιοχής, με 40 αυτόνομα σαλέ, θερμαινόμενη πισίνα, γυμναστήριο και εστιατόριο. Από 330 €. Teresa Country Lodge (Τ/6946-060.381, www.teresacountrylodge.com) Τέσσερις καλόγουστες σουίτες φτιαγμένες με το γούστο της διακοσμήτριας ιδιοκτήτριας. Από 170 €. Μαυρόδημος (Τ/22340-61.289, www.agorianni.com) Απλά δωμάτια και σοφίτες με θέα στο βουνό. Από 65 €. * Οι τιμές αφορούν τα Σαββατοκύριακα του χειμώνα. Τις καθημερινές είναι μειωμένες. ΦΑΓΗΤΟ Αράχοβα • Στην Κυρά Παναγιώτα θα πάτε για παραδοσιακές γεύσεις, στον κλασικό Καραθανάση για γίδα βραστή και μαγειρευτά, στο Tavola για ιταλική κουζίνα, στο Flox για γκουρμέ γεύσεις, στο Εμπορικό για μοντέρνα κουζίνα και ποτό, στο Ρολόι και στον Καπλάνη για προσεγμένες παραδοσιακές γεύσεις εκτός του κέντρου. Δελφοί • Εξαιρετικό και ήσυχο το Πατρικό, με παραδοσιακά πιάτα και θέα. Λιβάδι • Ο μοντέρνος πολυχώρος Τσι Τσι είναι ιδανικός για πρωινό, σνακ, φαγητό, ποτό, ψώνια, ενώ στη Ρίζα θα πάτε για κρεατικά και γαλακτοκομικά αποκλειστικά παραγωγής τους. Χρισσό • Στον Μπασάνο καθίστε για σούβλα, ψητά και θέα προς την Αμφισσα. Αμφίκλεια • Το Μαγειρείο, στην πάνω πλατεία, σερβίρει εναλλακτικά πιάτα με τζαζ υπόκρουση και το Δαδί, στην κεντρική πλατεία, ψητά. Πολύδροσος • Από το Εν Παρνασσώ περάστε για σπιτικές γεύσεις, από τον Μάγο για κρεατικά και υπέροχη θέα, από τον Κοτούλα, στην πλατεία, για ψητά και κυνήγι. Επτάλοφος • Στην Γκρίζα Αρκούδα θα απολαύσετε μανιταρολιχουδιές και κρεατικά και στην Ταβέρνα του Νίκου τη σπεσιαλιτέ του, καραμελωμένο πράσο με γιαούρτι. ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΗ Η νυχτερινή ζωή στην Αράχοβα είναι έντονη και προσφέρει πολλές επιλογές. Μπορείτε να ξεκινήσετε τη βραδιά από το Gospel και να συνεχίσετε στα δημοφιλή Snow me, Εμπορικό και Déjà vu. Για ξενύχτι μέχρι πρωίας περάστε από το Petit και το ξημέρωμα καταλήξτε στο Ρακοπωλείο για σούπες. ΑΓΟΡΕΣ • Στην Αράχοβα θα αγοράσετε το διάσημο τυρί φορμαέλα, τα φημισμένα γλυκά καρυδάτο, μυγδαλάτο, ροζιές, καθώς και τσίπουρο «Βασιληάς», από τον μοναδικό και μερακλή τοπικό παραγωγό τσίπουρου Στάθη Σιδηρά. Στο Καταφύγιο του Γεροντόβραχου θα βρείτε τα βιολογικά προϊόντα Μελιγή. Τα κρασιά Αμπελώνες Παρνασσού του Νίκου Αργυρίου θα προμηθευτείτε από καταστήματα με παραδοσιακά προϊόντα. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Ο Παρνασσός προσφέρεται για περπάτημα (από εδώ περνούν τα διάσημα μονοπάτια Ε4 και Ε22), ποδήλατο βουνού και αλεξίπτωτο πλαγιάς (Αερολέσχη Αμφίκλειας, Τ/6944-788.392, ww.paragliding.gr/amfiklia/index.html). Στο Λιβάδι Oρεινή Ζώνη (Τ/22670-31.522, 6944-961.927, Κώστας Κοντοδήμος): Για οργανωμένες εκδρομές με ATV, ποδήλατα και πεζοπορίες. Ατι (Τ/22670-31.298, 6946-241.674, Λουκάς Σπηλιώτης): Για μαθήματα ιππασίας και βόλτες με άλογα για τους πιο έμπειρους. Στην Επτάλοφο Νίκος Βελέντζας (T/6937-428.287): Για ενοικίαση ATV. ΧΡΗΣΙΜΑ ΤΗΛΕΦΩΝΑ Αναπτυξιακή Εταιρεία Δήμου Αράχοβας: 22670-31.630 Αστυνομία Αράχοβας: 22670-31.333 Δήμος Αμφίκλειας: 22340-50.100 Αστυνομία Αμφίκλειας: 22340-22.222

* Σημείωση: Οι τιμές διαμονής, ναύλων κτλ. που αναφέρονται στον εκάστοτε προορισμό, είναι αυτές που ίσχυαν κατά την χρονική περίοδο συγγραφής και δημοσίευσης του άρθρου και ενδέχεται να έχουν αλλάξει.