10 λόγοι για ένα weekend στο βουνό

ΟΛΥΜΠΟΣ

Καλοκαίρι, ζέστη... Μια λύση είναι να πάρουμε τα βουνά! Οι τέσσερις προτάσεις μας για weekend ξεκινούν από το ψηλότερο βουνό της Ελλάδας, γνωστό για τη βιοποικιλότητά του. Ανακαλύψτε το με ορμητήριο το γραφικό Λιτόχωρο.

Κείμενο Αντώνης Ιορδάνογλου, Φωτογραφίες Γιώργος Δέτσης

01 Για να ανεβείτε στο πρώτο καταφύγιο. Αξίζει να το επιχειρήσετε ακόμη κι αν δεν στοχεύετε στην κορυφή! Το διασημότερο μονοπάτι του βουνού ξεκινάει από τα Πριόνια που απέχουν περίπου 20 χλμ. από το Λιτόχωρο.

Θα χρειαστείτε περίπου 3 - 4 ώρες, χαλαρής πεζοπορίας, μέχρι το πρώτο καταφύγιο «Σπήλιος Αγαπητός» στα 2.100 υψόμετρο. Ανηφορίζοντας θα δείτε πολύ κόσμο να συμπορεύεται μαζί σας: ζευγάρια, σκληροπυρηνικούς ορειβάτες με ασήκωτα σακίδια, μεσήλικες αλλοδαπούς τουρίστες με τους οδηγούς τους, μουλάρια φορτωμένα σακιά, κιβώτια, φιάλες υγραερίου, προσκόπους κ.ά. Μετά τα Πριόνια θα περάσετε κάθετες ορθοπλαγιές, σκοτεινά δάση με οξιές και θεόρατα μαυρόπευκα, χαράδρες γεμάτες λιθοσωρούς, σάρες και αυλάκια γεμάτα χιόνι αλλά και κορφές που όσο ψηλότερα ανεβαίνετε τόσο πιο όμορφες είναι.

02 Για να κατακτήσετε την κορυφή. Με αφετηρία το καταφύγιο «Σπήλιος Αγαπητός» συνεχίζετε την πεζοπορία προσπερνώντας τις διασταυρώσεις που οδηγούν στα άλλα δύο ψηλότερα καταφύγια («Χρήστος Κάκκαλος», στα 2.650 μ. και «Γιόσος Αποστολίδης», στα 2.720 μ.) και φθάνετε στην Κακιά Σκάλα. Περνάτε με προσοχή τις πλαγιές της, τα Ζωνάρια και τα Καζάνια, αλλά και έναν άγριο γκρεμό, όπου οι έχοντες μια σχετική υψοφοβία θα νιώσουν κάπως άβολα. Επειτα από λίγο (40 λεπτά από την Κακιά Σκάλα) φθάνετε στον πολυθρύλητο Μύτικα, την υψηλότερη κορυφή του Ολύμπου. Υπολογίστε ότι στη διαδρομή για την κορυφή υπάρχουν μερικά δύσκολα σημεία, που συχνά γίνονται επικίνδυνα!

03 Για να διασχίσετε το φαράγγι του Ενιπέα. Αν φτάσετε ώς τους Μύλους στο Λιτόχωρο, κατεβείτε μέχρι την ολόδροση κοιλάδα του ποταμού Ενιπέα, τον οποίο οι αρχαίοι κάτοικοι της περιοχής ονόμαζαν Βαφύρα. Σύμφωνα με την παράδοση, ο ποταμός βάφτηκε με αίμα του μουσικού Ορφέα, όταν στα νερά του ξέπλυναν τα χέρια τους οι Μαινάδες που κομμάτιασαν τον άτυχο οργανοπαίκτη. Η πεζοπορία στο φαράγγι είναι μία από τις απολαυστικότερες εμπειρίες στο βουνό. Θα διασχίσετε πολύ πυκνά δάση, θα κολυμπήσετε σε δροσερές λίμνες και θα δείτε μέχρι και μικρούς καταρράκτες. Προτιμήστε να κάνετε τη διάσχιση ανάποδα. Να ανεβείτε δηλαδή με όχημα ώς τα Πριόνια και να κατεβείτε ώς το Λιτόχωρο.

04 Για να επισκεφθείτε τη Μονή Αγίου Διονυσίου. Λίγο πριν από τα Πριόνια, ένας χωματόδρομος σας οδηγεί στην παλιά Μονή Αγίου Διονυσίου, του 16ου αιώνα. Πρόκειται για ένα από τα ιστορικότερα μακεδονικά μοναστήρια, ταλαίπωρο και σχεδόν εγκαταλελειμμένο, αλλά με πολύ ενδιαφέρουσα αρχιτεκτονική. Η νέα Μονή Αγίου Διονυσίου βρίσκεται στους πρόποδες του βουνού, κοντά στο Λιτόχωρο.

05 Για να περιηγηθείτε στο Λιτόχωρο. Αξίζει να ανακαλύψετε πεζή τις γραφικές γειτονιές του χωριού, οι οποίες ονομάζονται μπαΐρια. Η αρχιτεκτονική του τόπου, με τα πολλά καλοφτιαγμένα καπετανόσπιτα, φανερώνει ότι το χωριό ήταν ανέκαθεν πατρίδα ναυτικών και θαλασσοπόρων. Στο Λιτόχωρο, εκτός των άλλων, μην παραλείψετε να επισκεφθείτε το μικρό αλλά πολύ ενδιαφέρον Ναυτικό Μουσείο. Παρά τη ναυτική του παράδοση, το Λιτόχωρο είναι η αδιαμφισβήτητη βάση όλων των επισκεπτών του Ολύμπου.

06 Για να επισκεφθείτε το Δίον. Πολύ κοντά στο Λιτόχωρο βρίσκεται το Δίον, ένας από τους ιερότερους τόπους των αρχαίων Μακεδόνων, όπου λατρευόταν με κάθε τιμή ο θεός Δίας. Ολοι οι Μακεδόνες βασιλιάδες τίμησαν και λάμπρυναν το Δίον με τελετές, θυσίες και κάθε λογής γιορτές. Σήμερα λειτουργεί εκεί το ωραιότερο αρχαιολογικό πάρκο της Ελλάδας, ένας υπέροχα σχεδιασμένος αρχαιολογικός χώρος με αρχαία ιερά, ελληνιστικά και ρωμαϊκά θέατρα, αρχαίους πλακοστρωμένους δρόμους, θέρμες με πισίνες και ψηφιδωτά, ωδείο, ρωμαϊκά σπίτια και επαύλεις και παλαιοχριστιανικές βασιλικές. Ενα μνημείο - πρότυπο για τους υπόλοιπους αρχαιολογικούς χώρους. Στο πολύ ενδιαφέρον μουσείο του θα δείτε, μεταξύ άλλων, τη μοναδική στην Ελλάδα ύδραυλι (αρχαίο μουσικό όργανο).

07 Για να γευματίσετε στο Γαστροδρόμιον Εν Ολύμπω. Μη φύγετε από το Λιτόχωρο χωρίς να δοκιμάσετε την εκπληκτική κουζίνα στο Γαστροδρόμιον Εν Ολύμπω: κουνέλι με αμύγδαλα, αρνί με ελιές και πλιγούρι, τραχανόπιτες, ρύζια με βασιλομανίταρα, μανιτάρια με βαλσαμικό ξίδι, κοτόπουλο με σάλτσα από τυρί, 22 διαφορετικά είδη τυριών από όλη την Ελλάδα και μια λίστα κρασιών με πάνω από 250(!) ετικέτες. Γαστρονομική εμπειρία υπογεγραμμένη από τον εξαιρετικό σεφ Ανδρέα Γάβρη. Θα το βρείτε στην κεντρική πλατεία.

08 Για να κάνετε off road διαδρομές στον Ολυμπο. Από τις καλύτερες είναι η διαδρομή Πέτρα - Κοκκινοπηλός που διασχίζει το βορειοδυτικό κομμάτι του βουνού περνώντας μέσα από εκπληκτικά τοπία με μαυρόπευκα και οξιές. Πολύ καλοί χωματόδρομοι υπάρχουν και στο ανατολικό τμήμα του βουνού. Ξεχωρίζει η χωμάτινη διαδρομή Λιτόχωρο - Παλιά Λεπτοκαρυά.

09 Για να κολυμπήσετε στις παραλίες του Λιτόχωρου. Εξαιρετικές αμμουδιές, στεφανωμένες με πυκνή βλάστηση. Αξίζει να κινηθείτε και λίγο βορειότερα, ώς τις απέραντες αμμουδιές της Πλάκας, της Γρίτσας και του Βαρικού. Τα νερά είναι ζεστά και τα τοπία βυθισμένα σε μιαν απίστευτη γαλήνη, με τα χρυσοκόκκινα πλατάνια, τις ασημένιες λεύκες και τις υγρές μυρωδιές των ποταμών που φτάνουν μέχρι το κύμα. Για αυτούς που αγαπούν τη διαμονή στην ύπαιθρο υπάρχουν εδώ μερικά πολύ καλά κάμπινγκ.

10 Για να δείτε τα ερείπια της Παλιάς Βροντούς. Βρίσκονται στους πρόποδες του Ολύμπου, τριγυρισμένα από υπέροχα δάση και απότομες βουνοπλαγιές. Ανάμεσα στα ερειπωμένα πέτρινα σπίτια ξεχωρίζει η επιβλητική τρίκλιτη βασιλική του Αγίου Νικολάου του 1700 και λίγο νοτιότερα, το βυζαντινό ξωκλήσι της Αγίας Τριάδας που μοιάζει γαντζωμένο στα χείλια ενός γκρεμού.

ΜΕΤΑΒΑΣΗ

Θα μεταβείτε στο Λιτόχωρο οδικώς με το ΙΧ σας (απόσταση από την Αθήνα περίπου 420 χλμ. μέσω της εθνικής οδού Αθηνών - Θεσσαλονίκης). Εναλλακτικά μπορείτε να πάτε με λεωφορείο (ΚΤΕΛ Νομού Πιερίας, Τ/210-83.17.059).

ΚΑΤΑΦΥΓΙΑ

Δημήτρης Μπουντόλας (940 υψόμετρο, πάνω στον ασφάλτινο δρόμο προς Πριόνια, Τ/2310-278.288), Σπήλιος Αγαπητός (2.100 υψόμετρο, Τ/23520-81.800), Χρήστος Κάκκαλος (2.650 υψόμετρο, Τ/23520-84.544), Γιόσος Αποστολίδης (2.700 μ., 2310-224.710). Τα περισσότερα ορεινά καταφύγια μένουν ανοιχτά έως τα τέλη Οκτωβρίου.

ΔΙΑΜΟΝΗ

Αναμφίβολα το Λιτόχωρο είναι η βάση όλων των επισκεπτών του Ολύμπου. Καλύτερη επιλογή είναι η Βίλα Πάνθεον (Τ/23520-83.931) λίγο έξω από το χωριό, με ωραία θέα στο φαράγγι του Ενιπέα, και το Olympus Mediterranean (Τ/23520-81.831) στα στενά του χωριού. Στην κεντρική πλατεία ωραίος είναι ο Ξένιος Δίας (Τ/23520-81.423) και η Αφροδίτη (Τ/23520-83.646).

ΦΑΓΗΤΟ

Στα καταφύγια θα βρείτε συμπαθητικό φαγητό (τις διάσημες φασολάδες, μακαρονάδες, λίγα κρεατικά, πρωινά κ.λπ.). Στο Λιτόχωρο εκτός από το Γαστροδρόμιον Εν Ολύμπω, καλό φαγητό έχει ο Νερόμυλος (κάτω από το πάρκινγκ). Για σούβλες και συναφή ιδανικά είναι τα Πιθάρια και οι Γοργόνες (πάνω στον κεντρικό δρόμο).

KΑΛΙΑΚΟΥΔΑ

Καλοκαίρι στο καταπράσινο βουνό της Ευρυτανίας, σίγουρα δεν θα πλήξετε. Με τόσα γνωστά χωριά χτισμένα στις πλαγιές του, με ένα φαράγγι - διαμάντι και με σούπερ ειδικές διαδρομές, θα περάσετε ένα πολύ πλούσιο Σαββατοκύριακο.

Φωτογραφίες Νίκος Πηλός

01 Για να διασχίσετε το Φαράγγι Πανταβρέχει. Σπάνιο διαμάντι της ευρυτανικής Φύσης μέσα στην κοιλάδα του Κρικελλοπόταμου: ένα σύμπλεγμα από υδάτινες κουρτίνες, μικρούς καταρράκτες που σχηματίζουν σπήλαια και θόλους, κληματσίδες, υγρά φυτά και βρύα που σταλάζουν μαργαριτάρια. Από πάνω, σκουροπράσινοι χορταρένιοι πολυέλαιοι με τις ρίζες των αιωρούμενων δέντρων αφήνουν το νερό να πέφτει με μια παγωμένη πνοή. Θέλετε 30΄ περπάτημα μέσα στο ποτάμι (ρούχα και εξοπλισμός οπωσδήποτε!) και 30΄ για την επιστροφή. Ολο το φαράγγι του Κρικελλοπόταμου, εξάλλου, είναι μια απέραντη παιδική χαρά για τους λάτρεις του river trekking (οι οποίοι, βέβαια, θα πρέπει πριν ξεκινήσουν να ενημερώνονται πάντα για τον καιρό).

02 Για να κάνετε τη διαδρομή Κρίκελλο - Ψιανά. Το δρόμο τον έφταιξε η ΔΕΗ για να εξυπηρετεί κάποια φράγματα. Μην τον χάσετε με τίποτε! Περνάει από ελατοδάση, ξεχασμένα χωράφια, το χωριό Μαρίνιο, βγαίνει από τα δάση και φιδοσέρνεται πάνω από τις επιβλητικής ομορφιάς χαράδρες του Κρικελλοπόταμου και την ανατριχιαστική άβυσσο, σπαρμένος με κοτρόνια από παλιές κατολισθήσεις. Καταλήγει στα χτισμένα τον 18ο αιώνα από διωκόμενους Σουλιώτες Ψιανά, ένα γραφικό και ήσυχο χωριό με ελάχιστους κατοίκους. Να πάτε με 4x4 και ποτέ με βροχή. Προσοχή: κατολισθήσεις!

03 Για να περάσετε από τον Αγιο Λεωνίδη στο Κλαψί. Θαυμάσια παλαιοχριστιανική εκκλησία του 5ου μ.Χ. αιώνα, το δάπεδο της οποίας έχει μια εκπληκτική χαμοκέντηση, ένα πολύχρωμο ψηφιδωτό με χριστιανικά σύμβολα. Τα καλύτερα βρίσκονται στη βόρεια κόγχη με τα ψάρια.

04 Για να πάτε στο Παλιό Μικρό Χωριό. Από τα ομορφότερα χωριά (κι ας χάθηκε το μισό από κατολίσθηση το 1963), με απίθανη θέα. Λίγα από τα παλιά εγκαταλειμμένα σπίτια ξαναφτιάχτηκαν, ενώ και το Νέο Μικρό Χωριό παρακάτω είναι πολύ όμορφο, με καλά εστιατόρια και ταβέρνες. Η ελληνική ταινία «Τα παιδιά της Χελιδόνας» γυρίστηκε εδώ.

05 Για να κινηθείτε οff road. Από τις καλύτερες διαδρομές είναι ο χωματόδρομος από Ανιάδα προς Δολιανά (Στουρνάρα). Διασχίζει αρχικά δάσος με έλατα και ανηφορίζει στην Καλιακούδα με τις γυμνές πλαγιές και τις μεγάλες σάρες. Περνάει ένα διάσελο στα 1.720 μ. με πανοραμική θέα στις ευρυτανικές βουνοκορφές: το Βελούχι με την αιώνια ομίχλη του, τη Χελιδόνα, τα Βαρδούσια, την Οίτη, το Παναιτωλικό. Μετά κατηφορίζει στη βαθιά χαράδρα του Κρικελλοπόταμου και συνεχίζει νότια προς Ροσκά και τα χωριά του Παναιτωλικού.

06 Για να επισκεφθείτε το Κρίκελλο. Χτισμένο στα 1.120 μ., είναι ένα από τα πιο όμορφα χωριά της Καλιακούδας. Ανάμεσα στις κόκκινες στέγες του ξεπηδούν παλιές πέτρινες, πασπαλισμένες με βρύα. Στην πλατεία τα πλατάνια σκιάζουν τον Αγιο Νικόλαο, τους χαριτωμένους πέτρινους αγγέλους που κρατούν κορώνα στη βόρεια πύλη του, τις ταβέρνες και ένα από τα ομορφότερα καφενεία της Ευρυτανίας. Στο χωριό ζουν καμιά εκατοπενηνταριά ψυχές χειμώνα - καλοκαίρι.

07 Για να φάτε στο Γάβρο, χωριό γνωστό για τις ταβέρνες του. Κατά παράδοση εδώ υπήρχαν χάνια και ήταν η κλασική στάση των προσκυνητών για Προυσό. Μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του '70 εδώ σταματούσε ο δρόμος και οι πιστοί συνέχιζαν με μουλάρια για το μοναστήρι. Σημειώστε: Πέταλο (από τις κορυφαίες ταβέρνες, με εξαιρετικά μαγειρευτά, πίτες και τυριά, σπέσιαλ κρέατα και καλοψημένη ολόφρεσκη πέστροφα), Ταβέρνα του Ψαρά (πέστροφες οπωσδήποτε και νόστιμα κρεατικά), Χάνι (κουκλίστικο ταβερνάκι με την κυρά Μαρία να κάνει θαύματα στις κατσαρόλες· γίδα κοκκινιστή, φασολάδες, πίτες και πολλά άλλα από το πρωί).

08 Για να κάνετε τη διαδρομή προς Χελιδόνα. Ο δρόμος της Ποταμιάς φτάνει στα Διπόταμα, στο σμίξιμο του Καρπενησιώτη με τον Κρικελλοπόταμο και τον Τρικεριώτη. Από εκεί ξεκινάει χωματόδρομος για τη Χελιδόνα. Είναι μια φανταστική διαδρομή πάνω από τη βοτσαλοσκεπασμένη κοίτη του Τρικεριώτη με τα τιρκουάζ νερά. Το χωριό Χελιδόνα, χτισμένο κάτω από το αμφιθέατρο των κορυφών, έχει μερικά από τα ομορφότερα σπίτια της περιοχής.

09 Για να περάσετε από τις Κορυσχάδες. Από τα ωραιότερα ορεινά χωριά! Και από τα ιστορικότερα, αφού εδώ τον Μάιο του 1944 συνεδρίασε για πρώτη φορά το Εθνικό Συμβούλιο της ελεύθερης Ελλάδας. Προσεγμένα καλντερίμια διασχίζουν το χωριό, που είναι γεμάτο θαυμάσια πέτρινα σπίτια, πολλά από τα οποία έχουν διαμορφωθεί σε πολυτελέστατους ξενώνες. Βρίσκεται στην αρχή της κοιλάδας, ανάμεσα στην Καλιακούδα και τη Χελιδόνα, που οι ντόπιοι λένε Ποταμιά.

10 Για να δείτε το Μεγάλο Χωριό. Μεγάλο όνομα και πράγμα και πολύ γραφικό, παρ' ότι είναι ο πυρήνας της τουριστικής ανάπτυξης σε όλη την Ποταμιά. Πάντα ήταν κεφαλοχώρι, εδώ ψώνιζαν σχεδόν όλα τα χωριά της Καλιακούδας και της Χελιδόνας. Εδώ δημιουργήθηκε και ένας από τους παλαιότερους ξενώνες, με ενέργειες της αδελφής του Κωνσταντίνου Καραμανλή. Χτισμένο στις πλαγιές της Καλιακούδας, το Μεγάλο Χωριό είναι τριγυρισμένο από δάση με έλατα και πεύκα. Α.Ι.

ΜΕΤΑΒΑΣΗ

Θα μεταβείτε στο Καρπενήσι οδικώς με το ΙΧ σας (294 χλμ. από την Αθήνα) ή με το ΚΤΕΛ Νομού Ευρυτανίας (Σταθμός Λιοσίων, Τ/210-83.15.991). Από εκεί θα μεταβείτε οδικώς στο πλησιέστερο στην Καλιακούδα χωριό, το Μεγάλο Χωριό (14 χλμ. από το Καρπενήσι), ή με ΚΤΕΛ (Τ/22370-80.013).

ΔΙΑΜΟΝΗ

• Μεγάλο Χωριό
Ανεράδα Inn (Τ/22370-41.479) Η καλύτερη επιλογή. Μικρός, αλλά πολύ χαριτωμένος ξενώνας λίγο πριν από το κέντρο του χωριού. Καλόγουστα δωμάτια και ωραίο σπιτικό πρωινό.
• Νέο Μικρό Χωριό
Country Club (Τ/210-68.89.249) Σικ διακόσμηση, ζωγραφιστές πόρτες, γκραβούρες, τζάκια (στις σουίτες) και ανάλογες τιμές.
• Παλιό Μικρό Χωριό
Χελιδόνα (Τ/22370-41.221) Ο παλιός ανακαινισμένος κοινοτικός ξενώνας στην πλατεία. Τα δωμάτια 1, 2, 3 έχουν ονειρική θέα στην Ποταμιά.
• Κλαψί
Μαθές (Τ/22370-24.857) Καινούργια περιποιημένα δωμάτια, όλα με τζάκι, στην πλατεία του χωριού.
• Κρίκελλο
Ενοικιαζόμενα δωμάτια Εφη Πλουμή (Τ/22370-71.295) Απλά και καθαρά, στην πλατεία του χωριού.

ΦΑΓΗΤΟ

• Μεγάλο Χωριό
Το γαλατομπούρεκο του Καρβέλη: Η κυρά Παρασκευή κάνει εξαιρετικό γαλατομπούρεκο και εκμέκ κανταΐφι, αλλά στο μικρό καφεταβερνάκι θα βρείτε και ωραία μαγειρευτά.
• Νέο Μικρό Χωριό
Χωριάτικο: Απλή ταβέρνα στην πλατεία, με καλό φαγητό, γίδα βραστή, φασολάδες, πίτες, τυριά.
• Παλιό Μικρό Χωριό
Χελιδόνα: Το εστιατόριο του ξενώνα. Τρομερή ντόπια κουζίνα (πίτες, μπομπότα κ.λπ.), λαγοί και κάθε είδους κυνήγι, νόστιμα κρέατα και σούβλες.
• Κλαψί
Μαθές: Με κορυφαία θέα στην Ποταμιά. Ζουμερά κρεατικά, ωραίες σαλάτες και μεζέδες, κατίκι, βλαχομεζές (χοιρινό γεμιστό), ζεστή ατμόσφαιρα.
Κρίκελλο
Ταβέρνα Λένας και Νίκου Μαργαρίτη: Στην πανέμορφη πλατεία, με έξοχη ντόπια κουζίνα: ζυμαρόπιτες, μπαμπανέτσα (ζυμαροχορτόπιτα), κοκκινιστή προβατίνα και κόκορας αληθινός αληταράς και το χειμώνα, αγριογούρουνο, λαγός στιφάδο, σαλάτες εποχής από κήπο. Κορυφαία!

ΧΕΛΜΟΣ

Με αφετηρία τα Καλάβρυτα, θα επισκεφθείτε τα πολλά ιστορικά μνημεία της Επανάστασης του '21 που βρίσκονται στην περιοχή, θα ταξιδέψετε με τον γραφικό οδοντωτό και θα κάνετε συναρπαστικές εκτός δρόμου διαδρομές.

Φωτογραφίες Κατερίνα Νομικού

01 Για να χαρείτε τα Καλάβρυτα με πολλή ησυχία, τώρα το καλοκαίρι που το χιονοδρομικό κέντρο είναι κλειστό. Είναι μια νοικοκυρεμένη πόλη με ωραίες πλατείες, με ένα έξοχα αναστηλωμένο αρχοντικό (λέγεται πως είναι της Βυζαντινής αρχόντισσας Αικατερίνης Παλαιολογίνας), έναν πολύ όμορφο σιδηροδρομικό σταθμό, ωραία καινούργια ξενοδοχεία και σύγχρονα μαγαζιά. Από την παλιά πόλη λίγα σώζονται, γιατί στις 13 Δεκεμβρίου 1943 οι Γερμανοί πυρπόλησαν το χωριό και εκτέλεσαν 696 Καλαβρυτινούς.

02 Για να διασχίσετε το φαράγγι του Βουραϊκού ακολουθώντας τη γραφική διαδρομή με τον οδοντωτό σιδηρόδρομο, που ελίσσεται κυριολεκτικά στο χείλος της αβύσσου. Τα τοπία είναι πραγματικά ανεπανάληπτα! Το ιστορικό τρενάκι ξεκίνησε τις διαδρομές του το 1896 και διανύει τα 23 χλμ. ανάμεσα σε Διακοφτό και Καλάβρυτα σε περίπου δυόμισι ώρες aller-retour.

03 Για να πάτε στο Κάστρο της Ωριάς. Περίπου ένα χιλιόμετρο πάνω από τα Καλάβρυτα (και κάπου μισή ώρα πεζοπορία) βρίσκονται τα λείψανα του φραγκικού κάστρου και τα ερείπια των μεσαιωνικών κτιρίων. Εχει πολύ ωραία θέα και αξίζει να ανεβείτε έως εδώ. Χτίστηκε στη Φραγκοκρατία, όταν δημιουργήθηκε η βαρωνία Καλαβρύτων. Διάσημοι Καλαβρυτινοί βαρώνοι ήταν οι Ντε Τουρνέ και οι Ντε λα Τρεμούιγ.

04 Για να επισκεφθείτε τη Μονή Αγίας Λαύρας. Το ορμητήριο των επαναστατών του 1821 ιδρύθηκε τον 10ο αιώνα, ενώ το 1585 και το 1827 πυρπολήθηκε από τους Τούρκους και το 1943 από τους Γερμανούς, οι οποίοι εκτέλεσαν όλους τους μοναχούς. Αξίζει να δείτε το ιερό σκευοφυλάκιο με τα ανεκτίμητα κειμήλια και την ενδιαφέρουσα Βιβλιοθήκη της Μονής (κειμήλια και βιβλία σώθηκαν κυριολεκτικά από κάποιο θαύμα με τόσες πυρπολήσεις). Εδώ οι ντόπιοι οπλαρχηγοί και πρόκριτοι -Χαραλάμπης, Πετμεζαίοι, Φωτήλας, Σολιώτης, Χονδρογιανναίοι κ.ά.- ορκίστηκαν ξεσηκωμό στις 10 Μαρτίου 1821 και ξεκίνησαν την ένοπλη δράση, απαλλάσσοντας πρώτα πρώτα τα Καλάβρυτα από τους μισητούς κατακτητές.

05 Για να ξεναγηθείτε στη Μονή Μεγάλου Σπηλαίου. Είναι μια εντυπωσιακή γερακοφωλιά χτισμένη στις γλειμμένες ορθοπλαγιές του Χελμού, στο σπήλαιο όπου μια βοσκοπούλα από τη Ζαχλωρού είχε βρει εικόνα της Παναγίας Βρεφοκρατούσας, φτιαγμένη από κερομάστιχο και κατά παράδοση από τον Ευαγγελιστή Λουκά. Δείτε την εικόνα-σύμβολο της Ορθοδοξίας, την επιβλητική όψη της Μονής (ειδικά το δειλινό που όλα γίνονται κόκκινα) και τις ωραίες τοιχογραφίες του 1653 στο Καθολικό του μοναστηριού.

06 Για να μπείτε στο Σπήλαιο των Λιμνών. Βρίσκεται κοντά στο χωριό Καστριά. Στο σπήλαιο υπάρχουν 13 κλιμακωτές λίμνες που σχηματίζονται από νερά του Αροάνιου ποταμού. Ηταν γνωστό από τα αρχαία χρόνια και κατοικήθηκε σημαντικά ιδιαίτερα τη Νεολιθική Εποχή, αλλά μόλις το 1966 χαρτογραφήθηκε στο σύνολό του. Σήμερα είναι επισκέψιμο μέχρι τις δύο πρώτες λίμνες και έχει πολύ εντυπωσιακό σταλαγμιτικό διάκοσμο.

07 Για να περάσετε από το Πλανητέρο. Χωριό πνιγμένο στα πλατάνια και στα τρεχούμενα νερά (λίγο πιο πάνω βρίσκονται οι πηγές του Αροάνιου ποταμού), μέσα στα οποία κολυμπούν αμέτρητες πέστροφες, πριν καταλήξουν στις... ταβέρνες του χωριού.

08 Για να δείτε το χωριό Κάτω Λουσοί. Εχει καλοδιατηρημένα πέτρινα σπίτια (τα περισσότερα αρχοντικά), ανάμεσα στα οποία ξεχωρίζει ο Πύργος της θρυλικής οικογένειας των Πετμεζαίων (δείτε την πλάκα με την ιστορία των οπλαρχηγών στο εσωτερικό του Πύργου).

09 Για να δροσιστείτε στην Πηγή Στύγας. Τα νερά της ξεπηδούν λίγο πιο κάτω από την κορυφή της Νεραϊδορράχης και σύμφωνα με τους αρχαιοελληνικούς μύθους χύνονταν στον Αδη. Είναι ένας εντυπωσιακός καταρράκτης με παγωμένο νερό, για το οποίο υπάρχουν πάμπολλοι αρχαίοι ελληνικοί μύθοι.

10 Για να κινηθείτε off road. Η καλύτερη εποχή (μαζί με το φθινόπωρο) για να γνωρίσετε τους καταπληκτικούς χωματόδρομους του Χελμού είναι τώρα! Καλύτερες διαδρομές: Σουβάρδο - Τσιβλού και Χιονοδρομικό Κέντρο - Τσιβλού (δρόμοι με έλατα και συναρπαστικά τοπία!), Σουβάρδο - Ζαρούχλα και Ζαρούχλα - Λίμνη Δόξας. Α.Ι.

ΜΕΤΑΒΑΣΗ

Στα Καλάβρυτα θα πάτε οδικώς με το ΙΧ σας (περίπου 190 χλμ. από την Αθήνα) μέσω της εθνικής οδού Αθηνών - Πατρών ή με λεωφορείο ΚΤΕΛ (Τ/210-51.24.910).

ΔΙΑΜΟΝΗ

Επιλέξτε ως βάση τα Καλάβρυτα. Πολύ καλός είναι ο ξενώνας Aphrodite's Inn (Τ/26920-23.600), λίγο έξω από την πόλη, μέσα στο ελατόδασος, καλαίσθητος και με κορυφαίες υπηρεσίες, καθώς και ο ανακαινισμένος ξενώνας Φαναράς (Τ/26920-23.665). Aρκετά ενδιαφέρον είναι επίσης το ξενοδοχείο Ανεράδα (Τ/26920-24.777), στο δρόμο προς το Χιονοδρομικό Κέντρο, και το Αρχοντικό Ζαφειρόπουλου (Τ/26920-24.500), σε θέση με ωραία θέα. Αλλες κλασικές επιλογές διαμονής είναι το Φιλοξενία (Τ/26920-22.422) και το παλιό (αλλά εξαιρετικά ανακαινισμένο), στεγασμένο σε διατηρητέο κτίριο, ξενοδοχείο Χελμός (Τ/26920-22.296).

ΦΑΓΗΤΟ

Στην περιοχή των Καλαβρύτων και στα γύρω χωριά υπάρχουν άφθονα γιδοπρόβατα, οπότε τα κρεατικά και τα γαλακτοκομικά είναι στις δόξες τους. Κορυφαίο πιάτο της περιοχής είναι το αρνάκι ή κατσικάκι λαδορίγανη. Μέσα στην πόλη, καθίστε στο εξαιρετικό Κουτούκι και στην ωραία ταβέρνα Το Σπιτικό.

Λίγο έξω από την πόλη ψάξτε τη Χωριάτικη Ταβέρνα με κορυφαία κρεατικά, το Καταφύγιο με τις ωραίες πίτες και τον Θανάση, κοντά στο Μέγα Σπήλαιο, με πολύ καλά μαγειρευτά. Ωραία γλυκά του ταψιού, τυρόπιτες και πρωινό θα βρείτε στο γαλακτοπωλείο Γρι Γρι, πίσω από την πλατεία.

ΒΙΤΣΙ

Φιδίσιες διαδρομές ανάμεσα σε καταπράσινες πλαγιές, παραδοσιακοί οικισμοί, άγνωστες λίμνες και αμέτρητες φυσικές ομορφιές αποζημιώνουν όσους επιλέξουν το ξακουστό αυτό βουνό της Δυτικής Μακεδονίας για τις καλοκαιρινές τους διαδρομές.

01 Για να γνωρίσετε το Νυμφαίο. Είναι ο καλύτερα διατηρημένος παραδοσιακός οικισμός της Βόρειας Ελλάδας, γεμάτος υπέροχα αστικά αρχοντικά όπου έζησαν οι εύποροι Νεβεσκιώτες ευγενείς (π.χ. οι οικογένειες Σωσσίδη, Τσίρλη, Μπουτάρη, Μίσσιου, Μέρτζου κ.λπ.).

Το αρχιτεκτονικό σήμα κατατεθέν του χωριού είναι η περίφημη Νίκειος Σχολή, την οποία δώρισε στο Νυμφαίο το 1928 ο μεγάλος καπνέμπορος Ζαν Νίκου. Αξίζει να επισκεφθείτε το Μουσείο Αργυροχρυσοχοΐας, Λαογραφίας και Ιστορίας Νυμφαίου. Εκεί θα ενημερωθείτε τόσο για την αργυροχρυσοχοΐα και ιστορία της Νέβεσκας και της ευρύτερης περιοχής, όσο και για τους επιφανείς Νιβεστιάνους και τους άλλους Βλάχους εθνικούς ευεργέτες.

02 Για να κάνετε οff road διαδρομές στο βουνό. To Bίτσι έχει υπέροχες χωμάτινες διαδρομές - για την ακρίβεια είναι ένα πολύ πυκνό δίκτυο δασικών δρόμων που οι περισσότεροι εξυπηρετούν υλοτόμους και διασχίζουν εγκαταλελειμμένα, από τον Εμφύλιο, χωριά. Το καλοκαίρι είναι η καλύτερη εποχή του χρόνου για να τις ακολουθήσετε. Σημειώστε τις καλύτερες: από το μνημείο Βίτσι προς Τριανταφυλλιά, Πολυπόταμο και Τρίβουνο, οι χωματόδρομοι από Μελά προς Πισοδέρι και η θαυμάσια διαδρομή που ξεκινάει από το Νυμφαίο, διασχίζει το περίφημο Μαύρο Δάσος και τις οξιές του και καταλήγει κοντά στη Δροσοπηγή.

03 Για να πάτε στα Κoρέστεια. Πρόκειται για σκόρπια χωριουδάκια (Γάβρος, Μακροχώρι, Ανω Κρανιώνας, Αγιος Αντώνιος κ.λπ.) ανάμεσα στο Βίτσι και το Τρικλάριο, εντελώς έξω από τις γνωστές διαδρομές. Αυτό που τα κάνει ξεχωριστά είναι η μοναδική τους αρχιτεκτονική: ένα ασυνήθιστο σύνολο από πλινθόκτιστα σκουροκόκκινα, διώροφα σπίτια, σαν χωριά φτιαγμένα από πηλό. Οι κάτοικοι παράγουν εξαιρετικής ποιότητας φασόλια. Προτιμήστε τα!

04 Για να επισκεφθείτε τον Αρ-κτούρο. Στο δασικό κέντρο της οργάνωσης, που έχει σκοπό τη διάσωση και προστασία της ελληνικής αρκούδας, θα δείτε τα άγρια θηλαστικά στο φυσικό τους περιβάλλον. Η περιβαλλοντική οργάνωση δημιούργησε το 1993 το Κέντρο Προστασίας Αρκούδας στο Νυμφαίο (μέγας υποστηρικτής της προσπάθειας του Αρκτούρου είναι η οικογένεια Μπουτάρη), για να ζήσουν εκεί οι αρκούδες χορεύτριες που είχαν ταλαιπωρηθεί στα χέρια πλανόδιων «αρκουδιάρηδων». Τα ζώα, ύστερα από ένα απαραίτητο διάστημα για αποθεραπεία και προσαρμογή, ζουν στο καταφύγιο, σε μια περιφραγμένη έκταση 50 στρεμμάτων. Σήμερα στο χώρο -μέσα σε δάσος οξιάς- φιλοξενούνται 13 αρκούδες.

05 Για να δείτε το Λέχοβο. Ιστορικό Μαστοροχώρι που χτίστηκε γύρω στα 1600 και κάηκε ολοσχερώς από τους Γερμανούς το 1943. Ηταν ένας από τους σπουδαιότερους πυρήνες του Μακεδονικού Αγώνα, γενέτειρα και στέκι οπλαρχηγών. Μέχρι και ο Παύλος Μελάς πέρασε από εδώ! Η Αστική Σχολή Λεχόβου είναι ένα εξαιρετικό πέτρινο αρχιτεκτόνημα του 1900, χτισμένο δίπλα στην εκκλησία του Αγίου Αθανασίου και με μια μεγάλη πέτρινη κρήνη. Το χωριό σήμερα είναι διάσημο σε όλη τη Δυτική Μακεδονία για το ραδιοφωνικό σταθμό του, το θρυλικό Ράδιο Λέχοβο 97,1.

06 Για να γευματίσετε στην ταβέρνα του Θωμά. Βρίσκεται στο Σκλήθρο, στους πρόποδες του βουνού, και είναι από μόνη της ένας βασικός λόγος για να ταξιδέψετε ώς εδώ. Αξεπέραστο φαγητό με σχεδόν 40 διαφορετικά πιάτα καθημερινά (σπέσιαλ κοτόπουλο σούβλας, σνίτσελ Θωμάς, μανιτάρια, αγριογούρουνο, τηγανιές, μπριζόλα Σασέρ, ψαρονέφρι πέπερ κ.λπ.), απίστευτα μεζεδάκια και σαλάτες, 35 τυριά απ' όλη την Ελλάδα και κορυφαίο σέρβις. Η κάβα της είναι καμάρι και δόξα του ελληνικού αμπελώνα με 365 ετικέτες, 87 ετικέτες παλαίωσης -από 1977 ώς 1994- και σπάνια κρασιά μικρών παραγωγών. Ο Θωμάς τιμά το Νομό Φλώρινας και όλη τη Δυτική Μακεδονία.

07 Για να μείνετε στο αρχοντικό Αθηνά. Η καλύτερη επιλογή στο Νυμφαίο και μια εξαιρετική ευκαιρία για να δείτε, και να μείνετε σε ένα αληθινό νεβεσκιώτικο αρχοντικό (Τ/23860-31.141). Χτίστηκε το 1900 και ανακαινίστηκε με μεγάλη προσοχή και ευαισθησία από τον Γιάννη και τη Δέσποινα Παπαδοπούλου. Ζωγραφισμένοι τοίχοι, ξυλόγλυπτα ταβάνια, παλιά έπιπλα, τζάκια, λαβομάνοι, σκαλιστές λάμπες Λιμόζ, φλοκάτες, υφαντά και παλιά μικροαντικείμενα που κάνουν κάθε ένα από τα πέντε δωμάτια του ξενώνα εντελώς ξεχωριστό. Το πρωινό περιλαμβάνει πίτες, σπιτικά γλυκά και πάμπολλα καλούδια. Θα έχετε την αίσθηση ότι φιλοξενείστε από τους συγγενείς σας στο χωριό. Σέρβις και ατμόσφαιρα απόλυτα φιλικά.

08 Για να επισκεφθείτε τη Σιάτιστα. Σήμερα το χωριό -ένα από τα Κορέστεια- έχει μετονομαστεί σε Ανω Μελάς. Αξίζει να έρθετε οδικώς ώς εδώ για να δείτε το σπίτι όπου σκοτώθηκε ο Παύλος Μελάς.

09 Για να απολαύσετε τη διαδρομή Φλώρινα - Καστοριά. Είναι αναντίρρητα η καλύτερη ασφάλτινη διαδρομή στο Βίτσι! Γνωρίστε το βουνό χωρίς να σκονίσετε καν το αμάξι σας! Ο δρόμος περνάει μέσα από υπέροχα δάση οξιάς και δίπλα από λίγα, αλλά γραφικά χωριουδάκια. Στο ψηλότερο σημείο της χάραξής του βρίσκεται και το Χιονοδρομικό Κέντρο Βέρνου.

10 Για τις λίμνες στους πρόποδες του βουνού. Η Ζάζαρη και η Χειμαδίτιδα είναι δύο από τις πιο άγνωστες λίμνες της Δυτικής Μακεδονίας. Η Ζάζαρη, αν και μόλις 2 τετρ. χλμ., μεγάλη και ρηχή, ήταν πάντα πλούσιος ψαρότοπος. Μια λωρίδα γης μόλις δύο χιλιομέτρων χωρίζει τις δύο λίμνες. Η Χειμαδίτιδα είναι σπάνιος υγρότοπος στον οποίο βρίσκονται οι περισσότερες πρασινοκέφαλες βαλτόπαπιες στην Ελλάδα, μαζί με 140 περίπου άλλα είδη πουλιών. Κοντά βρίσκονται μεγάλα χωριά με γραφικές γωνιές όπως ο Αετός και το Σκλήθρο και το καταφύγιο του λύκου του «Αρκτούρου» στην Αγραπιδιά. Α.Ι.

ΜΕΤΑΒΑΣΗ

Από την Αθήνα στην Καστοριά μπορείτε να μεταβείτε αεροπορικώς με Ολυμπιακή (Τ/801.11.44.444, www.olympicairlines.com), οδικώς με το ΙΧ σας (575 χλμ. από Αθήνα μέσω Κοζάνης, 214 χλμ. από Θεσσαλονίκη μέσω Εδεσσας) ή με λεωφορείο ΚΤΕΛ (Τ/210-51.52.548). Το Βίτσι (χιονοδρομικό κέντρο) απέχει από την Καστοριά 23 χλμ. (ΚΤΕΛ, Τ/24670-83.455).

ΔΙΑΜΟΝΗ

Στο Νυμφαίο σημειώστε το πολυτελές La Moara (Τ/23860-31.377), το πολύ καλό Εντερνέ (Τ/23860-31.230, www.enterne.gr), τον παραδοσιακό Ξενώνα Αθηνά (Τ/23860-31.141), το Casa Mare (Τ/23860-31.107) με την υπέροχη θέα και το La Soare (Τ/2310-552.320), ένα ανακαινισμένο παλιό αρχοντόσπιτο - μέλος των Historic Hotels of Europe. Στο Σκλήθρο η καλύτερη πρόταση είναι το Αγκωνάρι (Τ/23860-31.080, www.agonari.gr). Στον Αετό θα βρείτε τις ωραίες επαύλεις Αετόζι (Τ/23860-41.007, www.tortokas.gr). Στην όχθη της Ζάχαρης, σε μια περίφημη τοποθεσία, υπάρχει ο καλός ξενώνας Ζάζαρη (Τ/23860-81.000, www.zazari.gr).

ΦΑΓΗΤΟ

Το εστιατόριο του ξενώνα Νέβεσκα έχει πολύ καλά μαγειρευτά (χοιρινό με λάχανο, σούπες, κοκκινιστά και κορυφαίο κόκορα κρασάτο) και ψητά. Το εστιατόριο Πλατεία έχει πιο ψαγμένα πιάτα (ζυγούρι με δαμάσκηνα, μοσχάρι με σταφίδες κ.λπ.), αληθινό κυνήγι και κρέατα σούβλας. Στο καφενείο του Ναυάρχου θα βρείτε τις περίφημες τσουκνιδόπιτες και πρασόπιτες της κυρα-Γιωργίας, ενώ στο Σκλήθρο υπάρχει η πολύ καλή ταβέρνα Μυλόρρεμα. Στον Αετό προτιμήστε την ταβέρνα Αγυρμός με ωραία μαγειρευτά και εκλεκτό κρασί.

KAΘΗΜΕΡΙΝΗ